44:3  3  IN  SOPHONIAM  denuntiat:  et  interim  non  ostendit  cur  tam  graviter  offensus  sit  Deus  populo.  Sed  tenendum  simul  est  prophetam  quum  esset  coniunctus  Ieremiae,  respexisse  ad  contumaciam  populi,  quae  iam  satis  superque  convicta  erat.  Ergo  prosilit  quasi  ex  abrupto,  et  pronuntiat  iam  detectam  esse  malitiam  populi,  ut  non  sit  amplius  litigandum,  quia  maturuerit  iniquitas.  Et  certe  prophetis  hoc  semper  fuit  propositum,  coniungere  suas  operas  ut  alter  alterum  vicissim  iuvaret:  atque  haec  consensio  vigere  etiam  debet  inter  omnes  Dei  servos,  ut  nullus  seorsum  quidquam  agat,  sed  ut  coniunctis  studiis  eundem  teneant  scopum:  et  simul  etiam  conentur  ultro  citroque  confirmare  communem  doctrinam:  sic  ergo  nunc  agit  noster  propheta.  Videbat  Deum  variis  rationibus  usum  fuisse,  nisi  desperata  fuisset  pravitas  populi:  quoniam  videt  alios  omnes  hactenus  lusisse  operam,  aggreditur  impios  homines,  qui  velut  ex  professo  reiecerant  omnem  Dei  metum  et  excusserant  etiam  pudorem.  Quum  ergo  palam  constaret  ipsos  destinata  malitia  Deo  resistere,  non  mirum  est  quod  propheta  tam  duro  exordio  utitur,  sed  hic  nascitur  nobis  altera  difficultas.  Dixit  primo  versu  se  ita  loquutum  esse  sub  Iosia.  Scimus  autem  tunc  purgatam  fuisse  terram  superstitionibus.  Nam  ex  quo  adolevit  pius  ille  rex,  scimus  quam  strenue  incubuerit  ad  restituendum  Dei  cultum  :  quia  omnia  referta  erant  impiis  superstitionibus,  non  modo  tribum  Iehudah  coegit  pure  Deum  colere,  sed  etiam  stimulavit  suos  vicinos,  qui  residui  erant  et  dispersi  per  terram  Israel.  Quum  ergo  tam  sedulo  et  animose  pius  rex  studium  suum  impenderit  pietati,  mirum  est  cur  tantopere  excandescat  Deus.  Sed  notandum  est  etiamsi  ex  animo  Iosias  Deum  coleret,  tamen  populum  non  fuisse  vere  conversum,  quemadmodum  saepe  contingit  ut  Deus  excitet  optimos  duces  et  antesignanos:  sed  pauci  aut  fere  nulli  eos  sequantur,  quin  potius  detrectent  omnes  obsequium.  Sic  haud  dubie  expertus  est  Iosias,  ita  alienatos  fuisse  populi  animos  a  Deo  et  vera  pietate,  ut  mallent  putrescere  in  suis  sordibus,  quam  redire  ad  genuinum  Dei  cultum:  et  hoc  facile  etiam  apparuit  ipso  eventu.  Non  diu  regnavit  Iosias  postquam  terram  purgaverat  illis  inquinamentis.  Successit  Ioachas  :  statim  populus  relapsus  est  ad  suam  idololatriam:  et  quanquam  tribus  mensibus  tantum  regnavit  successor  eius,  abolita  fuit  exiguo  illo  tempore  religio.  Hinc  facile  colligitur,  semper  populum  illum  fuisse  deditum  impietati,  et  occultas  fuisse  radices  in  cordibus:  quanquam  fingebant  in  speciem  se  ljbenter  Deum  colere,  et  in  gratiam  regis  amplexi  fuerant  cultum  divinitus  praescriptum  in  lege,  tamen  eventus  docuit  fuisse  meram  simulationem,  imo  perfidiam.  Iam  post  Ioachas  sequutus  est  Iehoiakim:  nihilo  etiam  melior  status  fuit  usque  ad  Sedechiam.  Denique  nullum  potuit  remediam  adhiberi