9:96
commentum
libere
convelleret.
Quoties
ergo
exoriuntur
turbae,
iurene
an
iniuria
utrinque
pugnetur,
disceptandum
est.
Sed
meam
de
renovatis
turbis
querimoniam
intempestive
Westphalus
alio
transfert.
Nam
quum
inter
[pag.
116]
ecclesias,
quae
puriorem
evangelii
doctrinam
amplexae
sub
uno
Christi
vexillo
contra
papatum
militant,
ignem
infausti
dissidii,
qui
sopitus
fuerat,
de
integro
repente
exarsisse
dolendum
sit,
iure
dixi
malo
auspicio
a
diaboli
flabellis
excitatum.
Itaque
illa
Westphali
quaestio
insulsa
est:
Si
ante
annos
vigintiquinque
diabolus
iam
excitaverat
tragoediam,
qua
fronte
nunc
ipsum
motae
discordiae
peragam
reum:
quando
nunquam
de
primo
insultu,
sed
tantum
de
belli
instauratione
verba
feci,
cuius
ipse
post
diabolum
culpam
sustinet.
Nam
Thomam
Monetarium,
Melchiorem
Pellionem
et
Nicolaum
Pelargum,
*)
homines
jnihi
incognitos
accusare
quorsum
opus
fuit?
quibus
nocendi
facultas
pridem
adempta
fuit.
Et
certe
si
me
in
turba
premi
contingat,
cum
aliis
expostulare,
nisi
qui
me
urgent,
stultum
esset.
Lepide
vero
incendiario
me
comparat,
qui
non
modo
clam
suggero
materiam,
sed
palam
iactis
ignibus
accendo
aedificia,
et
accurrere
prohibeo
qui
subiectas
flammas
restinguant.
Mihine
qui
piae
sanaeque
conciliationi
semper
dedi
operam,
haec
merces
nunc
referenda
est?
Quid
enim
a
me
nuper
novum
emersit?
Quin
potius
meo
cum
fratribus
[pag.
117]
Tigurinis
Consensu
mitigari
exasperatos
adversae
partis
animos
decuit:
sicuti
literis
Viti
Theodori
ostendam
id
eum
magis
optasse
quam
sperasse.2)
Hortatus
fueram
ne
Lutheri
libros
illius
inauspicati
certaminis
mentione
inficeret.
Respondit,
si
modo
impetrare
possem,
ut
quod
in
Consensu
doctrinae
genus
sumus
complexi,
apud
meos
amicos
valeret,
sibi
ad
quiescendum
iustam
fore
causam.
Gaspar
vero
Cruciger
3)
non
minus
ex
animo
mihi
subscripsit,
idque
privatim
testatus
est,
quam
qui
nomina
palam
ediderunt.
De
mortuis
tantum
loquor,
ne
si
vivos
proferam,
graviorem
in
eos
impetum
faciat
Westphalus.
Quia
tamen
ex
illorum
ingeniis
multos
alios
aestimabam,
speravi
Consensu
nostro
in
publicum
edito
multos
qui
antehac
acerbius
commoti
fuerant,
pacatum
iri
nobisque
fore
magis
propitios.
Hanc
spem
meam
si
frustratus
est
Westphalus,
non
fuisse
tamen
de
nihilo
conceptam,
1)
De
Thoma
Muntzer
o
non
est
quod
te
moneamus.
Nicolaum
Pelargum
(Storch)
ex
famosis
illis
prophetis
Zwiccaviensibus
fuisse
memineris
quibuscum
Luthero
res
fuit
De
Melchiore
Hoffmanno,
qui
ab
arte
quam
olim
exercuerat
pellio
dicebatur',
verba
fecit
Cunitzius
noster
in
Rerzogii
lexico
VL
191.
2)
Quae
sola
exstat
Viti
Theodori
ad
Calvinum
epistola
{Ed.
Genev.
p.
62,
Laus.
p.
139,
Hanov.
p.
156,
Amst.
p.
37)
non
eadem
prorsus
habet
quae
hic
memorantur,
ita
ut
vel
a
Calvino
amplificatam
vel
a
Beza
truncatam
suspiceris.
S)
Crucigeri
ad
Calvinum
nulla
exstat
epistola.
|