5:93
LIBER
L
CAPUT
XL
XII.
admiscuerant
Mario.
Postea
Sylla
a
quodam
senatore
rogatus,
ut
declararet
quos
esset
poenis
affecturus,
ne
tot
immerentes
iugularentur,
octoginta
cives
proscripsit.
Id
aegre
ferente
senatu,
addidit
ducentos
ac
viginti.
Tertio
etiam
non
pauciores
adiecit.
Super
hoc
in
concione
se
proscripsisse
dixit,
qui
tunc
memoriae
succurrissent
:
alios
proscripturum,
qui
oblivione
essent
praeteriti.
Si
quis
proscriptum
recepisset,
opibus
adiuvisset,
morte
liberasset,
mortem
irrogari
praecepit,
ut
pietatis
poenas
lueret.
Non
fratrem,
non
filium,
non
parentem
excepit.
Neque
deorum
templa,
neque
hospitales
penates,
nec
paternas
domos
a
caedibus
puras
esse
voluit.
Nec
Romae
solum,
sed
in
omnibus
Italiae
oppidis
proscriptiones
exercuit.
Praeneste
illati
primum
viritim
cruciatus,
iudiciario
more.
Deinde
duodecim
millia
trucidata:
soli'Syllae
hospiti
concessa
impunitate;
quam
tamen
fortiter
abnuit,
respondens
nullam
se
habere
salutis
gratiam,
si
exstinctori
patriae
permisceretur.
Mille
alia
id
genus
leges
apud
Appianum
et
Plutarchum.
^
Descenderit
licet
e
dictatura
sua]
Quum
ita
se
in
republica
gereret,
Jlccatuidin
assumpsit,
magistratum
scilicet
populo
romano
antea
usitatum,
cui
tamen
rerum
summa
permitteretur.
Libere
enim
in
capita
civium
dictatores
animadvertebant,
non
parebant
tribunorum
intercessionibus,
et
paene
supra
leges
erant,
non
secus
ac
regia
potestate
praediti.
Quamobrem
cautum
erat,
ut
se
abdicarent
magistratu
sexto
mense,
ex
quo
adepti
essent,
ne
magnum
imperium,
quod
periculosum
creditur,
foret
diuturnum.
Sylla
vero
in
annos
centum
et
viginti
sibi
desumpsit.
Cuius
exemplum
sequutus
est
Iulius
Caesar.
Verum
hic
semel
acceptam
potestatem
nunquam
dimisit,
ille
vero
sibi
abrogavit
in
coetu
populi,
ausus
se
exponere
rationem
gestae
dictaturae
redditurum,
si
quis
inquireret.
Ideo
cavillatus
in
eum
Caesar,
dixit
nescisse
literas,
qui
dictaturam
deposuerit.
Et
rhetores
inter
declamandi
exercitationes,
deliberationem
Syllae
agitabant
dictaturam
in
concione
deponentis:
ut
ait
Quintilianus
libro
VIII.
Quo
allusit
Iuvenalis
Satyra
prima:
Et
nos
Consilium
dedimus
Syllae,
privatus
ut
altum
Dormiret.
Quum
ad
hunc
modum
[pag.
85]
abuterentur
eius
potestatis
licentia,
qui
imperium
affectabant,
nomen
senatusconsulto
abrogatum
est
in
perpetuum
Antonio
consule.
Quae
causa
fuit
ut
postea
Augustue
magna
vi
offerente
populo,
genu
nixus,
deiecta
ab
humeris
toga,
nudo
pectore,
eam
deprecatus
sit.
Verba
igitur
Senecae
hunc
habent
sensum,
licet
praeter
morem
tyrannorum
aliquando
tyrannide
excesserit,
et
in
privatorum
ordinem
se
composuerit,
nullus
tamen
tyrannus
etiam
qui
ad
mortem
perseveraverit,
avidior
fuit
hauriendi
sanguinis.
|