9:844  recognitione  operis  expungere  visum  non  est,  ne  consentire  iis  quodammodo  viderer,  in  quibus  repudiandis  constanter  etiamnum  persevero.  Neque  enim  sublatis  talibus  absurdis  imminuta  est  virtus  Christi,  quominus  se  nobis  praesentissimum  exhibeat,  ac  quod  de  eroganda  in  cibum  sua  carne  promisit  re  ipsa  adimpleat.  De  ratione  l)  si  quis  me  roget  fateri  non  pudebit,  sublimius  esse  arcanum  quam  ut  vel  ingenio  meo  comprehendi,  vel  enarrari  verbis  queat.  Atque,  ut  verum  fatear,  experior  magis  quam  intelligam.  Itaque  veritatem  Dei,  in  qua  acquiescere  tuto  possum,  hic  sine  controversia  amplector.  Pronunciat  ille,  carnem  suam  esse  animae  meae  cibum,  sanguinem  esse  potum.  Talibus  alimentis  animam  illi  meam  pascendam  offero.  In  sacra  sua  coena  iubet  ine  sub  symbolis  panis  et  vini  corpus  et  sanguinem  suum  sumere  ac  manducare.  Nihil  dubito  quin  et  ipse  vere  porrigat,  et  ego  recipiam,  ac  vera  substantialique  manducatione  fruar.  Tantum  absurda  reiicio,  quae  autem  coelesti  Christi  maiestate  indigna,  aut  ab  humanae  eius  naturae  veritate  aliena  esse  apparet,  quando  et  cum  Dei  verbo  pugnare  necesse  est:  quod  et  sic  in  gloriam  regni  coelestis  receptum  fuisse  Christum  docet,  ut  supra  omnem  mundi  conditionem  evehat,  nec  minus  diligenter  in  humana  eius  natura  commendat  quae  propria  sunt  verae  humanitatis.  Haec,  quae  a  me  antehac  vere  scripta  fuerant,  si  nunc  penitus  silentio  transmisissem,  non  dubitabam  fore  quin  multi  suspicarentur,  ita  veritatis  patrocinium  adversus  papistas  a  me  deseri  ac  prodi,  eorumque  deliramenta  connivendo  veluti  comprobari.  Accessit  huc  quod  videbam  nonnullos  alieniores  fieri  a  concordia,  quae  magno  publico  bono  inter  ecclesias  germanicas  constituta  est:  quod  putent  non  posse  constare  substantialem  corporis  Christi  manducationem  in  coena,  qualem  Lutherus  statuit,  nisi  locali  praesentia  et  veluti  circumscriptione  implicitam.  Haec  suspicio  quam  vana  sit  ac  frivola,  putavi  expedire  ut  cognoscerent,  simul  ut  iniuriam  facere  desinant  insigni  Christi  apostolo,  per  cuius  ministerium  hoc  tempore  illis  evangelii  lux  affulsit:  simul  ut  falso  periculi  metu  liberati  concordiam  nobiscum  ex  animo  amplexentur.  Hunc  mihi  animum  fuisse  quum  multis  argumentis  testari  liceat,  id  primum  rogatos  esse  velim  pios  omnes,  ne  mihi  in  animo  esse  putent  contentionem  illam,  quae  nimis  diu  ecclesias  exercuit,  renovare.  Quam  ut  inauspicatam  prorsus  horreo,  repressam  aliquando  fuisse  et  sedatam  vehementer  gaudeo,  ut  par  est:  quo  penitus  tandem  exstinguatur,  daturum  me  pro  virili  operam  profiteor.  Deinde  ne  aliter  me  sen-  1)  De  ratione  .  .  .  .  .  .  .  verae  humanitatis.  Haec  inseruit  postea  ed.  a.  1543  I  I  §.  30  ed.  nostr.  L  p.  1010.