9:843  843  PRAEFATIONES.  844  guinem,  sed  per  ecclesiae  ministerium  vere  exhiberi,  et  veluti  coram  repraesentari,  non  tantum  volui  concordiam  salvam  esse,  sed  quantum  in  me  erat  confirmare  etiam  studui.  Neque  vero  quempiam  male  habere  debet  ea  loquutio  qua  sum  illic  usus:  quum  dixi  coenam  Domini  esse  panem  in  eius  corpore  vinumque  in  eius  sanguine  sanctificatum.  Quae  quum  essent  ex  Chrysostomo  sumpta,  quem  constat  nulli  veterum  cedere  in  dignitate  coenae  praedicanda,  non  sum  veritus  ne  ita  loquendo  extenuare  aut;  obscurare  ullo  modo  viderer,  quam  sub  pane  et  vino  percipiunt  fideles  corporis  et  sanguinis  communionem.  Et  sane  qui  in  veterum  lectione  sunt  exercitati  non  ignorant  quantum  habeat  momenti  illa  quae  toties  apud  eos  occurrit  mystica  εὐλογία.  Quod  si  de  coena  nihil  loquutus  essem,  praeter  unicum  illud  verbulum,  iure,  fateor,  boni  omnes  mecum  expostularent.  Verum  tot  splendida  elogia,  quibus  fructum  excellentiamque  huius  sacramenti  continuo  sum  prosequutus,  omni  me  suspicione  satis  superque  liberant.  Iam  vero  quod  suggillari  a  me  putant  nonnullos  ex  iis  quibuscum  in  gratiam  rediimus,  hic  velim  cogitent,  quo  primum  tempore  illa  scripsi,  me  stilum  in  eos  strinxisse  qui  nihil  fere  in  sacramento  quaerunt  quam  crassam  Christi  praesentiam,  quae  sensu  corporis  percipi  et  propemodum  manibus  attrectari  queat.  Qual  )  stupida  superstitione  videmus  in  papisticis  ecclesiis  non  tantum  hominum  vulgus,  sed  primores  etiam  ipsos  detineri.  Nam  de  vera  fide  parum  solliciti,  qua  sola  et  in  Christi  pervenimus  societatem  et  cum  ipso  cohaeremus,  modo  carnalem  eius  praesentiam  habeant,  quam  ultra  verbum  somniarunt,  satis  illum  praesentem  habere  se  putant.  In  illos,  inquam,  tota  disputatio  dirigitur,  qui  corpore  Christum,  non  animo,  et  oculis  potius  quam  fide,  in  symbolis  requirunt.  Videre  enim  est  ut  toto  orationis  contextu  nihil  aliud  contendam,  quam  ut  talem  corporis  Christi  in  coena  praesentiam  cogitemus,  quae  nec  panis  elemento  ipsum  affigat,  nec  in  panem  includat,  nec  ullo  saeculi  huius  modo  circumscribat:  quae  omnia  derogare  coelesti  eius  gloriae  palam  est.  Deinde,  quae  nec  mensuram  illi  suam  auferat,  vel  pluribus  simul  locis  distrahat,  vel  immensam  illi  magnitudinem  affingat,  quae  per  coelum  et  terram  diffundatur,  quae  naturae  veritati  non  obscure  repugnant.  Eiusmodi  erroribus  si  negari  non  potest  passim  imbutas  fuisse  hominum  mentes  sub  tyrannide  romani  illius  Antichristi,  cur,  amabo,  quae  in  hostes  proprie  competunt,  in  fratres  amicosque  nostros,  ac  si  destinato  in  eos  dicta  forent,  conferantur?  Atque  haec  quidem,  quum  ante  annos  aliquot  edita  essent,  in  1)  Eqdem  fere  exhibet  Institutionis  ed.  a.  154=3  facta  I.  I  §.  21,  22  pag.  nostra  L  1004.