9:835  835  PRAEFATIONES.  836  dat.  Quod  si  tanta  doctrina  praeditus  fuisset  quantum  et  ingenii  acumine  et  iudicio  et  dexteritate  praestabat,  in  scripturae  expositione  primus  forte  nominaretur.  Augustinus  citra  controversiam  in  fidei  dogmatibus  omnes  superat.  Religiosus  quoque  imprimis  scripturae  interpres,  sed  ultra  modum  argutus.  Quo  fit  ut  minus  firmus  sit  ac  solidus.  Chrysostomi  autem  nostri  haec  prima  laus  est  quod  ubique  illi  summo  studio  fuit  a  germana  scripturae  sinceritate  ne  minimum  quidem  deflectere,  ac  nullam  sibi  licentiam  sumere  in  simplici  verborum  sensu  contorquendo.  Nec  aliud  dico  quam  quod  fatebuntur  qui  et  recte  iudicare  poterunt  et  verum  dicere  non  dubitabunt.  Habet  ipse  quoque,  fateor,  et  in  quibus  aliis  cedat,  et  quae  reprehensione  digna  sint,  etiam  si  cum  aliorum  scriptis  non  conferantur.  Verum  quando  scimus  omnia  esse  nostra,  nos  autem  unius  Christi,  fruamur  sane  hac  Domini  benignitate:  libere,  inquam,  iudicemus  de  omni  scripto,  modo  reverenter  ac  sobrie,  nec  quidquam  nisi  examine  adhibito  recipiamus.  Nam  et  quae  scripserunt  omnes  Christi  servi,  ea  profecto  lege  exempta  esse  noluerunt,  quam  ipsis  quoque  angelis  Paulus  praescribit.  Ac  quo  minore  offensa  et  maiore  cum  fructu  legatur  hoc  opus  Chrysostomi,  obiter  indicabo  in  quibus  non  adeo  mihi  satisfacit,  quo  praemoniti  lectores  facilius  sibi  ab  illis  caveant.  In  praedicando  hominis  libero  arbitrio,  in  meritis  operum  efferendis  immodicus,  gratiam  Dei  in  electione  ac  vocatione  nostra,  gratuitam  deinde  misericordiam,  qua  nos  a  vocatione  ad  mortem  usque  prosequitur,  sic  nonnihil  obscurat.  Primum  electionem  cum  aliquo  operum  nostrorum  respectu  implicare  nititur:  quum  scriptura  passim  reclamet  nihil  esse  quo  ad  nos  eligendos  provocetur  Deus  nisi  extremam  miseriam,  nec  aliunde  ipsum  sumere  quo  nobis  opem  ferat,  quam  a  sua  ipsius  bonitate.  Deinde  laudem  vocationis  nostrae  inter  Deum  et  nos  quodammodo  partitur,  quum  scriptura  constanter  solidum  eius  complementum  Deo  assignet.  De  libero  arbitrio  sic  loquitur,  ac  si  ad  studium  virtutis  divinaeque  legis  observationem  multum  haberet  momenti.  Atqui  ubique  Dominus  verbi  sui  testimonio  nos  omni  bene  agendi  facultate  spoliat,  nec  aliam  virtutem  reliquam  nobis  facit,  nisi  quam  ipse  spiritu  suo  subministrat.  Iam  operibus  quoque  plus  aequo  tribuit,  quando  videtur  nostram  coram  Deo  iustitiam  aliqua  ex  parte  in  illis  ponere.  Nihil  autem  est  quod  tantopere  urgeat  scriptura,  quam  ut,  nobis  operibusque  nostris  omnibus  iniustitiae  damnatis,  solidam  iustitiae  laudem  Deo  tribuat:  ut  non  ipse  modo  sit  iustus,  sed  gratuita  sua  bonitate  iustificet  servos  suos,  non  pro  operum  dignitate  aut  merito,  sed  ex  fide  Iesu  Christi.  Neque  tamen  christianae  doctrinae  sic  fuisse  imperitum  ac  rudem  credibile  est,  ut  vel  miseram  hominis  conditionem,