8:77
77
DE
SCANDALIS.
78
sibi
vendicant.
At
boni
papistae
(quae
est
ipsorum
ingenuitas)
solum
illud
corruptius
saeculum,
quod
multum
a
prisca
sinceritate
iam
deflexerat,
memoria
celebrant.
Atque
huc
tandem
redeunt
omnes
illorum
querimoniae,
receptam
per
octingentos
vel
mille
annos
consuetudinem
hodie
a
nobis
convelli.
Atqui,
si
veteri
proverbio
creditur,
quod
etiam
[pag.
100]
inter
eos
tritum
fuit,
nihil
aliud
est
mala
consuetudo
quam
erroris
vetustas.
Quo
autem
diuturnius
est
malum,
magis
exitiale
esse
scimus.
Plausibilis
olim
erat
illa
Cypriani
sententia:
Non
spectandum
quid
ante
nos
alii
fecerint
aut
dixerint,
sed
quod
mandavit
Christus,
qui
primus
omnium
est,
sequendum
esse.
Illud
quoque
pulchre
ab
Augustino
ac
scite
dictum
nemo
negabat:
Christum
non
sibi
consuetudinis
nomen,
sed
veritatis
tribuere.
Nunc
corrupti
moris
camarinam,
quae
per
longam
annorum
seriem
quievit,
nemo
vel
leviter
movere
audet.
Imo
usque
adeo
invaluit
praefractum
in
tuendis
summis
absurditatibus
rigor,
ut
earum
reprehensionem,
quasi
intempestivam,
non
respuant
modo,
sed
crudeliter
igni
et
ferro
vindicent.
Dicit
ille
homo
ethnicus:
Sicut
recte
loquendi
a
doctis,
ita
et
vivendi
a
bonis
ac
probis
petendam
esse
consuetudinem.
Nos,
qui
directorem
habemus
Christum,
prava
et
corrupta
hominum
institutio,
absque
iudicio
et
delectu,
velut
tempestas
quaedam
violenta
abripiet?
Ut
locum
hunc
breviter
concludam:
si
inter
nos
valeat,
quod
extra
controversiam
inter
pios
esse
debet
axioma,
non
subiici
annorum
praescriptioni
Christi
doctrinam:
neminem
fictum
istud
scandalum
ab
inquirendi
saltem
studio
impediet.
Ubi
autem
constiterit,
a
Christo
nos
habere
quod
proferimus:
quis
tam
erit
praeposterus,
ut
ab
aeterna
Dei
sapientia
et
coelestis
magistri
voce
sponte
ad
homines
concedat?
Plerosque
offendit,
quod
totum
fere
mundum
nobis
adversum
esse
vident.
Nec
vero
sibi
desunt
malae
causae
patroni,
quin
rudes
et
infirmos
eiusmodi
machina
percellant:3)
valde
absurdum
esse,
ut
paucis
hominibus
habeatur
fides,
totum
fere
christianum
orbem
negligi.
Praecipue
autem
ad
nos
proterendos
sacro
ecclesiae
titulo
quasi
malleo
se
muniunt,
[pag.
101]
Sed
velim
scire,
qui
nostra
paucitate
alienantur
ab
evangelio,
quomodo
fidem
suam
adversus
Turcas
sustineant.
Quantum
ad
nos
attinet,
si
unus
Noah
cunctos
sacculi
sui
homines
fide
sua
damnavit,
non
est
quod
magna
incredulorum
turba
nos
de
gradu
moveat.
Interea
non
modo
parum
probabilem,
sed
iniustam
et
pudendam
scandali
causam
esse
dico,
ubi
Dei
verbo
hominum
respectus
praeponderat.
Quid
enim?
An
nisi
hominibus
credere
libuerit,
non
stabit
Dei
veritas?
Quin
1)
Et
puis
les
caffards
et
autres
ennemis
de
verite
n'ont
garde
de
faillir
qu'ils
ne
soyent
comme
soufflets
pour
allumer
le
feu.
|