45:74  9.  Angelus  Domini  adstitit  Dicit  gloriam  Domini  resplenduisse  circum  pastores,  ex  qua  angelum  agnoscerent.  Parum  enim  profuisset,  dici  illis  ab  angelo  quod  refertur  a  Luca,  nisi  Deus  visibili  aliquo  symbolo  testatus  esset,  quod  audiebant  a  se  profectum  esse.  Apparuit  ergo  illis  angelus  non  vulgari  aliqua  forma,  vel  sine  dignitate,  sed  fulgore  coelestis  gloriae  instructus,  qui  pastorum  animos  afficeret,  ut  allatum  sibi  sermonem  non  secus  atque  ex  ore  ipsius  Dei  exciperent.  Inde  timor,  de  quo  mox  loquitur  Lucas,  quo  humiliare  solet  Deus  hominum  corda,  ut  verbo  suo  reverentiam  conciliet,  quemadmodum  supra  exposui.  10.  Ne  timeatis.  Exhortatio  haec  ad  levandum  timorem  pertinet.  Quamvis  enim  utile  sit,  percelli  metu  hominum  animos,  ut  suum  Deo  tribuere  honorem  discant,  simul  tamen  consolatione  opus  habent,  ne  prorsus  obruantur.  Fieri  enim  nequit,  quin  totum  mundum  absorbeat  Dei  maiestas,  nisi  dulcedine  aliqua  temperet  quod  in  se  habet  terroris.  Ideo  reprobi  ad  Dei  conspectum  exanimes  concidunt,  quia  illis  non  apparet  nisi  iudex.  Angelus  autem,  ut  recreet  pastorum  animos,  in  alium  finem  se  missum  esse  testatur,  nempe  ut  Dei  misericordiam  annuntiet.  Nam  haec  una  vox  non  modo  collapsos  homines  erigit,  sed  perditos  instaurat,  et  revocat  a  morte  in  vitam,  ubi  Deum  sibi  propitium  esse  audiunt.  Praefatur  autem  angelus,  se  annuntiare  magnum  gaudium:  deinde  gaudii  causam  vel  materiam  subiicit,  quod  natus  sit  salvator.  Quibus  verbis  primum  docemur,  donec  pacem  cum  Deo  habeant  homines,  et  illi  reconciliati  sint  per  Christi  gratiam,  evanidum  esse  et  fallax  quidquid  concipiunt  laetitiae.  Exsultant  quidem  saepe  impii  ebria  vesanaque  laetitia,  sed  nisi  medius  sit  inter  ipsos  et  Deum  pacificator,  caecis  conscientiae  stimulis  misere  torqueri  necesse  est.  Deinde,  quantumvis  blande  et  molliter  sibi  indulgeant  in  delitiis,  suae  ipsorum  libidines  totidem  sunt  illis  tormenta.  Hoc  ergo  solidi  gaudii  initium  est,  sentire  paternum  erga  nos  Dei  amorem,  qui  solus  animos  nostros  tranquillat.  Atque  hoc  gaudium  est  in  spiritu  sancto,  in  quo  Paulus  regnum  Dei  constituit,  Rom.  14,  17.  Epitheton  vero  magni  ideo  additum  est,  ut  sciamus,  non  modo  praecipue  gaudendum  esse  de  salute  nobis  in  Christo  oblata,  sed  tantam  esse  atque  ita  immensam  huius  boni  magnitudinem,  ut  merito  omnes  praesentis  vitae  dolores,  molestias,  anxietates  compenset.  Quare  discamus,  sic  uno  Christo  esse  contenti,  ut  sensus  gratiae  eius  exsuperet  omnes  carnis  molestias,  imo  tandem  aboleat.  Quod  futurum  est  toti  populo.  Quanquam  solos  pastores  alloquitur  angelus,  significat  tamen,  longius  patere  quod  illis  affert  salutis  nuntium,  ut  non  ipsi  privatim  tantum,  sed  alii  quoque  audiant.  Porro  toti  populo  commune  fuisse  gaudium  intellige,  quia