24:7
7
PRAEFATIO.
8
ne
peccandi
licentia
nobis
indulgentes,
falso
nos
esse
Dei
filios
gloriemur.
Nam
quum
tam
severe
ulfcus
sit
Deus
idololatriam,
pravas
cupiditates
ac
libidines,
contumaciam,
aliaque
scelera:
hinc
discendum
est,
nusquam
Deum
luculentius
sua
iudicia
exserere
l)
quam
in
ecclesia:
ut
quod
fallacibus
Iudaeis
contigit,
ad
omnes
nostrae
aetatis
hypocritas
accommodemus.
Doctrinae
partitio
quatuor
praecipue
membris
comprehenditur.
Nam
ut
ad
docilitatem
animos
comparet,
multis
elogiis
commendat
legis
autoritatem.
Quaecunque
igitur
sententiae
occurrent
de
legis
dignitate,
praefationis
vice
ponuntur,
ut
iustam
reverentiam
Deus
obtineat:
ideoque
ordine
praecedunt
legis
praecepta,
et
in
hac
prima
classe
locanda
erunt.
Sequuntur
decem
praecepta,
quibus
pie
iusteque
vivendi
regulam,
breviter
quidem,
sed
in
solidum
complexus
est
Deus:
modo
ne
separemus
quas
sparsim
interpretationes
addidit
legislator.
Multa
enim
extra
duas
tabulas
leguntur,
quae
sensu
tamen
nihil
differunt:
ideoque
adhibenda
est
prudentia
ut
singula
annexa
suis
praeceptis
legem
integram
nobis
conficiant.
Tertium
caput
doctrinae
constat
ex
appendicibus,
qua
voce
intelligo,
prioris
quidem
tabulae
respectu,
caeremonias
et
externa
pietatis
exercitia:
deinde
secundae
respectu
leges
politicas;
quoniam
non
alio
tendit
utraque
pars,
nisi
ut
legis
moralis
observationem
adiuvent.
Atque
hoc
cognitu
non
parum
utile
est,
nihil
caeremonias
vel
iudicialem
doctrinam
mutare,
vel
detrahere
de
regula
decem
verbis
tradita:
sed
tantummodo
adminicula
esse
quae
ad
Deum
rite
colendum,
et
ad
iustitiam
cum
hominibus
colendam
nos
quasi
manu
ducant.
Scimus
continuum
olim
'
prophetis
fuisse
certamen
cum
populo
Iudaico,
quod
caeremoniis
strenue
incumbens,
ac
si
inclusa
illis
esset
perfecta
religio
et
sanctitas,
veram
iustitiam
negligebat.
Itaque
negat
Deus
se
quidquam
de
sacrificiis
praecepisse:
ac
omnes
externos
ritus
pro
inutilibus
nugis
ducit,
si
illis
vel
minimum
pretii
seorsum
a
decem
praeceptis
tribuitur.
Unde
certius
colligimus
quod
attigi,
non
esse
ex
substantia
legis,
(ut
loquuntur)
nec
per
se
ad
Dei
cultum
valere,
nec
eas
a
legislatore
ipso
exigi
quasi
necessarias,
vel
etiam
utiles,
nisi
in
gradu
inferiore
subsidant.
In
summa,
accessiones
sunt,
non
quae
legi
vel
unum
apicem
addant,
sed
quae
pietatis
cultores
retineant
in
spirituali
cultu,
qui
fide,
poenitentia,
Dei
invocatione,
et
laudibus
quae
gratitudinem
demonstrant,
crucis
etiam
tolerantia
continetur.
In
politicis
omnibus
praeceptis
nihil
plane
reperietur
quod
aliquid
secundae
tabulae
ad
perfectionem
addat.
Sequitur
itaque,
ad
regulam
bene
recteque
vivendi,
praeter
decem
verba,
desiderari
nihil
posse.
Ultima
pars
finem
usumque
legis
ostendit:
ac
proinde
eius
utilitas
latissime
patet.
Qui
d
enim
nobis
prodesset
ad
iuste
vivendum
institui,
nisi
culpae
et
reatus
agnitio
nos
ad
quaerendum
remedium
traheret?
Quod
ergo
promissionibus
tam
blande
et
suaviter
nos
Deus
allicit,
quod
rursum
maledictionibus
fulminat,
partim
nos
reddit
inexcusabiles,
partim
omni
iustitiae
fiducia
exspoliatos
deiicit,
ut
gratuitum
eius
foedus
amplexi,
ad
Christum
legis
finem
confugere
discamus.
Huc
spectant
promissiones
quibus
se
propitium
fore
testatur,
ut
parata
sit
peccatis
venia:
deinde
spiritum
regenerationis
offert.
Unde
pendet
illa
sententia:
Christum
esse
finem
legis.
Neque
tamen
hanc
classem
a
superioribus
discerno,
ac
si
nihil
haberet
cum
illis
commune
et
promiscuum.
Antequam
enim
eo
perventum
fuerit,
attingere
saepius
necesse
erit
tam
miserrimam
humani
generis
cladem,
quam
peculiare
adoptionis
beneficium,
et
continuam
seriam
paterni
favoris,
quo
Deus
suos
prosequitur.
Neque
enim
aliud
sibi
volunt
omnes
expiationes,
quam
Deum
semper
fore
misericordem,
quoties
ad
veniae
asylum
confugerit
peccator.
Sed
quam
necessaria
fuerit
haec
distributio,
melius
ex
contextu
intelligetur.
Canticum
et
mors
Mosis,
quatuor
librorum
erit
clausula.
1)
Edd.
exercere.
|