8:693  693  EPISTOLAE  AD  CALVINUM.  694  in  omnibus,  et  gratis  beneficia  confert.  Ex  gratia  eligit,  non  propter  opera.  Hinc  univoce  respondebis  ad  ea  omnia.,  in  quibus  servum  tuum  arbitrium  praedestinatio  torquet.  Scientia  Dei,  sicut  et  voluntas  eius,  est  suapte  natura  prior  actibus  nostris:  ideo  praescientia,  praedestinatio,  seu  praeordinatio  dicitur.  Non  ob  id  futuri  necessitatem  inducens,  quia  Deo  nihil  est  futurum.  Ipse  ita  vult,  nobis  dat  ita  libere  velle,  intra  certos  limites.  Potestas  nobis  intra  certos  fines  libera  per  ipsum  datur.  Tu  arguis,  nos  nihil  posse,  postquam  hoc  est  ei  ita  decretum.  Iam  cum  tuo  Valla  tempus  supponis  in  Deo.  Tuo  ingenio  Deum  metiris.  Manus  tibi  Ugas,  quasi  limes  ex  tempore  pendeat  [pag.  636].  In  quibusdam  fateor,  nos  nihil  posse,  in  quibus  ipse  vetat  nos  posse.  Sed  possumus,  in  quibus  ipse  vult  nos  posse:  et  libere  agimus,  in  quibus  ipse  dat  nos  libere  agere.  Deus  non  permittit  nos  tentari  supra  id,  quod  possumus  (1.  Cor.  10).  In  eo  tentationis  momento  et  synmetria,  cum  ipse  dat  ut  possimus,  non  ut  adstringamur.l)  Aliud  est  potestas,  aliud  necessitas.  Usque  adeo  ipse  potestatem  dat,  ut  dicat  Salomon,  in  potestate  hominis  esse,  cor  praeparare  {Proverb.  16).  Dono  divino  est  in  potestate  hominis,  filium  Dei  fieri  (Ioh.  1).  Liberum  nobis  esse,  ait  apostolus,  adire  sancta  (Heb.  10).  Tu  pecudem  existimas  Deum,  sine  aliquo  suae  libertatis  artificio.  Annon  est  creatoris  gloria,  ut  hoc  libertatis  eius  specimen  tam  pulchrum,  in  eius  creatura  aliquantulum  reluceat?  Quum  praesertim  in  homine  deitas  ipsa  et  mens  divina  reluceat  Si  Adae  corruptionem  spectes,  et  regni  Christi  sublimitatem,  dices,  esse  omnia  in  nobis  morti  obnoxia,  et  pravitate  carnis  ita  infecta,  ut  infernus  necessario  consequatur.  Dices,  non  esse  in  nobis  liberum  arbitrium,  quod  ad  regni  Christi  assequutionem  adtinet:  quia  eo  pertingere  nequit  homo,  sine  speciali  nova  gratia.  Quanquam  Deus  ita  nos  eligat,  ut  figulus  lutum:  ex  hoc  non  sequitur,  hominem  esse  totum  lutum,  aut  saxum,  et  nihil  Ubere  agere.  Decepit  te  similitudo,  non  in  omnibus  integra.  Quanq%iam  in  externis  actionibus  sint  plurima  necessariis  casibus  subdita,  ultra  hominis  vires:  quanquam  sit  astrorum  vis  maxima  (Esa.  40  et  Iob  38),  ex  hoc  non  sequitur,  mentem  ipsam  nullum  habere  libere2)  velle,  vel  nolle.  Servum  tu  arguis  arbitrium,  eo  quod  scribitur,  homines  in  nos  nihil  posse,  donec  venerit  hora,  ut  de  Christo  dicitur  (Ioan.  2.  7  et  S).  Doctrina  nobis  datur,  ne  mundum  timzaiiius,  scientes  esse  hominum  potestati  limitem  positum,  et  nos  esse  Deo  caros.  Hora  in  Christo  non  erat  necessitatis  sed  commoditatis,  quum  ipse  potestatem  haberet.  Contra  te  id  aperte  [pag.  637]  docet  tuus  Augustinus  in  Ioannem  tractatu  8  et  37.  In  summa  hoc  cogitatis:  Quae-  1)  Locus  videtur  corruptus.  Fortasse  legendum:  Symm  e  t  r  i  a  m  cum  i  p  s  o  .  Vel:  e  s  t  s  y  m  m  e  t  r  i  a  ,  q  u  u  m  ipse  .  .  .  .  2  )  liberum.