8:691  691  SERVETI  692  EPISTOLA  YICESIMA  SECUNDA.  In  fatali  tua,  ne  dicam  fatua,  rerum  omnium  necessitate,  seu  in  servo  tuo  arbitrio,  est  hoc  stuporis  certum  indicium,  quod  hominem  id  agere  mones,  quod  scis,  eum  agere  [pag.  633]  non  posse.  De  Uberis  actionibus  doces,  et  nullam  esse  dicis  liberam  actionem.  Quis  tam  amens  homini,  nihil  Ubere  agenti,  praescriberet  liberam  agendi  rationem?  Illud  est  insuper  fatuum,  quod  servum  infers  arbitrium  ex  eo,  quod  Deus  agit  in  nobis.  Imo  vere  Deus  agit  in  nobis  hoc  ipsum,  ut  libere  agamus.  Ipse  agit  in  nobis,  ut  intelligamus,  velimus  et  prosequamur.  Ipse  tollit  obicem  Satanae,  in  omnibus  nos  impedire  parati.  Ipse,  veritate  proposita,  mentem  saepius  illuminat,  ut  intelligamus.  Ipse,  boni  specie  proposita,  cor  movet,  ut  velimus.  Ipse  in  omnibus  vires  nobis  dat,  ut  prosequamur.  Sicut  omnia  in  eo  essentialiter  consistunt,  ita  et  actiones  omnes  ab  eo  essentialiter  prodeunt.  Nonne  creaturam  aliquam  novam  potest  Deus  producere,  cui  det  liberum  arbitrium,  sive  ut  angelus  illa  sit,  sive  ut  primus  Adam?  Nonne  illa  tunc  diceret,  Deum  agere  in  ipsa?  Quomodo  igitur  tu  concludis  servum  arbitrium  ex  eo  quod  Deus  agit?  Adamum  concedis  habuisse  liberum  arbitrium  antequam  peccaret:  et  tamen  in  eo  agebat  Deus.  Sicut  Adam  libere  agebat,  ita  et  nunc  obicem  illum  Satanae  tollendo  facit  ipse  Deus,  ut  locum  aliquem  in  nobis  habeat  libertas.  Est  adhuc  in  nobis  spiritus  deitatis  innatae.  Adhuc  hodie  spirat  in  nobis  Deus  animam  deitatis  principem.  J)  Unde  Paulus  omnes  homines  ait  esse  progeniem  divinam.  Lumine  naturali  Deus  ipse  hodie  illuminat  omnem  hominem  venientem  in  hunc  mundum.  Id  lumen  est  divinum,  omnibus  hominibus  insitum.  Per  peccatum  illud  non  est  homo  ita  conversus  in  saxum,  ut  ei  libera  mens  nunquam  dari  possit  a  Deo.  Ad  Christum  in  hac  re  te  converte.  Num  ideo  servum  habebat  Christus  arbitrium,  quia  Deus  agebat  in  Christo?  Deus  agebat  in  Christo,  et  nihilominus  libere  agebat  Christus.  Ita  et  nos  pro  modulo  nostro  libere  agimus  in  eo.  Ipse  omnia  facit,  et  nos  sumus  cooperarii.  Varia  sunt  genera  causarum.  Si  praedestinatio  quoque  tibi  [pag.  634]  facit  servi  arbitrii  ambiguitatem,  Christum  intuere.  Praedestinavit  Deus  omnia  acta  Christi  Num  ideo  servum  habebat  Christus  arbitrium?  Humilitatem  esse  doces,  ut  se  quis  truncum  faciat,2)  et  cucurbitas  vacuam.  Sed  Christum  intuere.  Si  hoc  sit  humilitas,  Christus  erat  plus  quam  truncus  et  cucurbita,  qui  se  supra  modum  humiliavit.  Opera  nobis  ad  gloriam  prodesse  negas.  Sed  Christum  intuere.  Opera  Christo  pro-  1)  participem.  2)  confiteatur.