8:684
683
SERVETI
684
magni
tyranni
traditus
est
totus
homo,
quis
eum
liberabit?
Nemo
unquam,
nisi
Christus.
Opera
diaboli
fuerunt
peccatum,
mors,
et
infernus,
per
Christum
omnia
destructa
in
credentibus^
in
aliis
adhuc
remanentia.
Ex
veteribus
scripturis
aperte
colligitur,
infernum
nunc
esse
poenam
eius,
horrorem
et
caliginem
Iob
10,
17,
24,
26;
Esa.
5,
14,
38
et
locis
aliis
iam
citatis.
Potestatem
quoque
ipsi
inferno
esse
docet
David
Psal.
48,
85
et
plerisque
aliis.
Poenam
inferni
iam
praesentem,
in
gigantibus
et
Sodomitis
docent
Petrus
et
Iudas.
Haec
sola
ratio
infernum1)
te
fateri
coget,
quod
semper
dicebantur
eo
descendere,
et
animae
ipsae
inde
ascendere,
ut
ait
Samuel,
et
passim
alii
prophetae.
Quando
ait
Iacob:
Descendam
ad
filium
meum
in
infernum,
non
intelligit
descensum
ad
locum
cadaveris,
sed
ad
locum
animae,
quum
crederet,
cadaver
esse
a
bestiis
laceratum.
Ad
infernum
hunc
descendisse
Christum,
ultra
commune
apostolorum
symbolum,
docent
Petrus
et
Paulus.
Docent
presbyteri,
Irenaei
praeceptores^
apostolorum
discipuli,
ut
ipse
citat
lib.
4,
cap.
39,
45,
50
et
56.
Docet
Ignatius
ad
Trallianos,
Polycarpus
ad
Philippenses,
et
reliqui
veteres.
Verba
Ignatii,
quod
ad
infernum
descenderit
Christus
solus,
carcerem
ruperit,
et
multitudinem
magnam
inde
secum
ad
patrem
extulerit,
citat
Eusebius
in
fine
libri
primi
eccles,
hist.
ut
vel
hinc
constet,
Ignatium
ita
docuisse.
Id
apertius
docet
Nicodemus,
ac
etiam
Sibyllae.
Id
ipsum
docent
prophetae.
Nam
Christus
in
sanguine
testamenti
sui
eduxit
vinctos
de
lacu,
in
quo
non
erat
aqua.
Ipse
solvit
carceris
Satanae
vincula,
et
dixit
ligatis
ut
exirent
{Zach.
9;
Esa.
42
et
49).
Qualiter
sustulit
Christus
iram
Dei,
patri
nos
reconciliavit,
et
in
coelum
assumpsit,
si
nos,
ut
antea,
in
inferno
reliquit?
Annon
ipse
primus
aperuit
nobis
viam
intrandi
in
sancta,
in
coelum
ipsum?
Non
dissolvisset
[pag.
623]
Christus
opera
diaboli,
si
infernum
non
attigisset.
Atque
ita
nec
patres
liberasset,
nec
fortem
ligasset,
ut
ipsemet
ait.
Nem
implevisset
ipse
omnia,
nisi
descendisset
ad
ima,
iterum
ab
imis
ascendens
ad
suprema,
ut
ait
Paulus.
Ob
quam
causam
inferi
ei
genu'2)
flectunt,
et
eum
laudant,
cognita
eius
apud
inferos
praedicatione,
cum
tanta
gloria
et
potentia.
Omnis
qui
credit,
ipsum
esse
filium
Dei,
in
ipso
resurgente
regenitus,
ab
hoc
inferno
immunis
erit,
ad
coelestia
iam
translatus.
Haec
est
propria
vis
coelestis
regenerationis,
contra
priorem
ex
originali
peccato
infernalem
generationem.
Resurgens
Christus
de
inferno
victor,
regenitos
suos
per
potentiam
resurrectionis
ab
inferno
vere
servat,
in
coelestibus
secum
regnantes.
In
quibus
tu
utinam
nobiscum
regnes.
Amen.
1)
Add.
esse.
2)
genua.
EPISTOLA
DECIMA
NONA.
Quoniam
tu
inter
ethnicum,
Iudaeum
et
Christianum
non
bene
discernis,
ego
de
hac
re
paucis
te
monebo.
Alia
sui
ipsius
cognitio
data
est
ethnico,
sine
lege
viventi,
et
vix
peccatum
scienti.
Alia
Iudaeo
servo
carnali,
qui
peccatum
bene
sciens,
ab
eo
se
liberare
non
poterat.
Alia
Christiano
filio
spirituali
peccatum
melius
scienti,
per
Christum
liberato,
et
coelestia
possidenti.
Triplex
quoque
his
inest
Dei
cognitio
et
religio.
Gentium
aliqua
cognitio
et
religio
fuit,
ex
naturali
instinctu,
seu
innato
Dei
halitu,
et
a
creaturis
ad
Dei
sapientiam
sumpto
argumento.
Eorundem
fuit
certior
l)
de
Deo
et
sapientia
eius
traditio
per
filios
Noe
disseminata.
Sapientiam
ipsam
Dei
sapientes
homines
tunc
confessi
sunt,
nec
celaverunt
a
patribus
suis
acceptam
{Iob
15
et
32).
Iudaeorum
cognitio
et
religio
fuit
[pag
624]
ex
oraculo
Dei
sub
velamine
quodam
prodito,2)
Christianorum
vero,
ex
Iesu
Christi
revelatione,
Deum
patrem
lucide
revelantis.
Solis
Christianis
data
est
per
Christum
coelestis
regeneratio,
qualis
antea
non
fuit.
Regenerari
in
Deum
homines,
docent
Trismegistus
et
Plato,
qualiquali
divinorum
cognitione:
apud
Iudaeos
quoque
aliqua
erat
semper
in
melius
novatio:
non
tamen
per
sublimem
hanc
ex
aqua
et
spiritu
sancto
regenerationem,
ac
coelestis
regni
possessionem.
Umbra
ibi
fuit
huius
veritatis,
quum
nondum
esset
resuscitatus
Christus.
In
inferno
illi
omnes
detinebantur,
at
non
omnes
iudicio
finali
damnabuntur.
Duo
discernit
Paulus,
quae
ad
finalem
damnationem
facient:
Non
novisse
Deum,
non
obedisse
evangelio
(2.
Thess.
1).
Fuit
aliqua
cognitio
Dei,
ubi
non
erat
evangelium,
quale
nunc
est
Obiicies
tu,
eandem
esse
omnium
salvandorum
fidem,
nec
salvari
quem
sine
fide
Christi,
qui
est
unicus
omnium
salvator.
Ad
hoc
dicimus,
Christum
salvare
pios
omnes,
sed
nos
regenitos
maxime.
Dicimus
insuper,
in
Iudaeis
fuisse
umbram
fidei
Christi.
Ille
eis
de
nube
loquutus,
cui
credebant,
Christum
praefigurabat.
Atque
ita
est
fides
eadem,
sicut
figura
est
idem
cum
figurato.
Simili
ratione
inter
gentes
erat
aliqua
cognitio
sapientiae
Dei,
fides
divinitatis,
umbra
quaedam
Christi.
Quidquid
unquam
de
Deo
cognitum
aut
visum
est,
id
erat
Iesus
Christus,
filius
Dei.
Quicunque
filius
Adam
salvatus
unquam
est,
per
passionem
Christi
salvatus
est,
per
eamque
ab
inferno
liberatus.
Passionem,
inquam,
Christi,
aut
iam
exhibitam,
aut
ad
id
a
Deo
praevisam.
Iudaeum
facimus
gentili
praestantiorem,
quia
habuit
oracula
Dei,
quibus
credens
potuit
plus
alio
proficere^)
{Rom.
3
et
Psal.
147).
Iudaeis
primo
1)
rectior.
2)
prodita.
3)
perficere.
|