9:66
coelum
terrae
miscendum
sit,
quoties
non
exprimitur
plena
definitio.
Hanc
loquendi
formam
nobis
permittit,
symbolis
repraesentari
ecclesiae
unitatem.
Sicubi
vero
quempiam
nostrum
ita
loquutum
esse
observet,
iracunde
exsurgit,
ac
si
corpus
Christi
secundum
nos
nihil
aliud
esset,
quam
ecclesiae
societas:
quum
tamen
uno
consensu
omnes
praedicent
a
capite
*)
coagmentari
totum
corpus,
hoc
est,
non
aliter
coalescere
in
unum
corpus
fideles,
nisi
dum
Christo
sunt
uniti.
Caeterum,
quod
simpliciter
cor*
poris
nomen
ad
mysticum
ecclesiae
corpus
transferri
posse
negat,
litem
Paulo
intendat,
qui
hoc
ausus
est
(Ephes.
5,
23).
Quod
Westphalo
socordiam2)
obieceram,
quia
damnatis
omnibus
tropis
ne
ipse
quidem
sine
tropi
auxilio
se
expedit,
hic
attentionem
a
lectoribus
[pag.
45]
flagitat,
ut
me
intelligant
gravi
culpa
obstringi.
Nec
simplici
obiurgatione
contentus,
quis
mentem
meam
furor
praecipitet
secum
inquirit,
ut
calumniam
hanc
ausus
sim
in
eum
iaculari.
Videant
ergo
attente
lectores,
quanta
dexteritate
meum
iaculum
repellat.
Dixi,
fateor,
haec
duo
non
magis
congruere
quam
phrenetici
deliria
:
clara
esse
verba
Christi,
ut
nulla
interpretatione
egeant:
tropum
alibi
admittere,
qui
tamen
non
excuset,
quo
minus
panis
proprie
sit
corpus.
Respondet
se
verum
tropum,
quem
necessitas
loci
affert,
indefinite
opposuisse
falso
tropo.
Quasi
unius
vocis
aucupio
insidiatus
sim,
ac
non
potius
crassum
eius
errorem
tradiderim
palpandum.
Ubique
clamat
esse
haereticos,
qui
dum
exponere
conantur
verba
Christi,
inter
se
dissentiunt.
Elabi
non
potest,
quin
expositionem
ipso
quoque
suam
proferat:
a
nobis
tamen
dissentit.
Quid
ergo
vetat,
quo
minus
inter
haereticos
censeatur?
Si
in
pane
et
per
panem
datur
Christi
corpus,
et
cum
pane
recipitur,
figurate
constat
panem
vocari
corpus,
quia
corpus
in
se
contineat,
non
autem
id
proprie
et
naturaliter
sit
quod
dicitur.
Scio
quam
mordicus
interdum
[pag.
46]
verbis
insistat,
nullam
in
scriptura
sententiam
clariorem
inveniri
negans.
Sed
quum
ad
rem
venitur,
sibi
cum
suis
magistris
expositionem
hanc
permittit:
sub
pane
contineri
corpus
Christi,
porrigi
in
pane,
et
cum
pane
recipi.
Nam
quid
esset
monstrosius,
quam
panem
negare
symbolum
corporis,
signumque
terrenum
a
coelesti
suo
mysterio
non
distinguere?
Non
consistet
certe
verborum
simplicitas,
nisi
panis
confletur
in
corpus,
ut
panis
visibilis
corpus
sit
invisibile;
denique
nisi
idem
duae
istae
propositiones
valeant:
Christus
est
dilectus
Dei
filius,
et:
Panis
est
corpus
Christi.
Nec
vero
tanquam
de
re
ambigua
disputare
operae
pretium
est,
quum
apud
eos
1)
par
le
chef
et
du
chef.
2)
sa
bestise,
et
qu'il
ne
pensoit
point
a
ce
qu'il
disoit,
5
|