5:65
LIBER
L
CAPUT
VIL
Vin.
viendi,
quam
causa
deficiat.
Alioqui
quemadmodum
praecisae
arbores
plurimis
ramis
repullulant,
et
multa
satorum
genera,
ut
densiora
surgant,
reciduntur,
ita
regia
crudelitas
auget
inimicorum
numerum
tollendo.
Parentes
enim
liberique
eorum
qui
interfecti
sunt,
et
propinqui,
et
amici,
in
locum
singulorum
succedunt
Hoc
quam
verum
sit,
admonere
te
exemplo
domestico
volo.
Visus
est
Seneca
duram
imponere
regibus
conditionem,
quum
vociferationem
verborumque
intemperantiam
in
illis
vituperaret.
Si
quid
est
enim
liberum
in
homine,
lingua
est.
Detruditur
ergo
in
postremam
servitutem,
cui
ademptum
est
loquendi
arbitrium.
Oportet,
inquit
Tiberius,
in
libera
civitate
liberas
esse
linguas.
Solus
is
qui
supra
libertatem
est,
silentio
serviet.
Hic
rem
per
se
asperam
mollit
[pag.
55]
Seneca,
nunc
verborum
deflexione,
nunc
aptis
comparationibus.
Ostendit
enim
hoc
maiestatis
plenum
esse,
non
contaminare
scurrilibus
verbis
maiestatem:
tantum
abest
ut
aliquid
dignitati
detrahatur.
Virtutes
et
vitia
principum
esse
in
aperto.
A
vitiis
cavendum
ut
solae
et
purae
virtutes
emineant:
vulgus
autem
suis
tenebris
immersum,
inglorium
latere.
Sic
principis
magno
comitum
adparatu
procedere,
privatos
nullum
habere
comitatum.
Denique
hanc
esse
deorum
necessitatem,
qui
suo
coelo
avelli
non
possunt,
quemadmodum
nec
princeps
suo
fastigio.
Ista
quidem
servitus
est]
Ex
persona
principis,
qui
nolit
sibi
eripi
loquendi
arbitrium.
Quasi
diceret,
non
esse
id
rationi
consentaneum,
ut
qui
imperare
debet,
serviat.
In
hanc
sententiam
est
illud
Publii
Mimographi:
Regibus
est
peius
multo
quam
servientibus.
Et
Salustius
in
Catilina:
Qui
magno
imperio
praediti
in
excelso
aetatem
agunt,
eorum
facta
cuncti
mortales
novere.
Ita
in
maxima
fortuna,
minima
licentia
est.
Quae
apud
alios
iracundia
dicitur,
ea
in
imperio
superbia
atque
crudelitas
appellatur.
Agamemnon
etiam,
ut
refert
Plutarchus
in
vita
Niciae,
hoc
saepe
usurpabat.
Vitae
nostrae
praesidem
turbam
sortiti
sumus,
multitudinique
procul
dubio
servire
cogimur.
Alia
conditio
est
eorum]
Qui
enim
sibi
vivunt
obscuro
loco
positi,
ignobilitatis
suae
beneficio
loquuntur
libere,
et
faciunt
libere
quidquid
libet.
Putas
quot1)
pauperum
praeclare
dicta
ac
facta,
non
longa
vetustate,
sed
unius
aut
alterius
diei
spatio
obliterantur?
Principum
verba
atque
opera
simul
sunt
edita,
perpetuae
consecrantur
memoriae.
Rursum,
quae
turpiter
aut
facta
aut
dicta
fuerint
a
viris
ignobilibus,
eodem
temporis
articulo
effluunt.
Nam
qua
ratione
celebrentur,
ubi
autor
sibi
tantum
1)
Ed.
Amst.
quod.
Calvini
opera.
Vol.
V.
|