23:619
619
COMMENTARIUS
IN
GENESIN.
620
centiae
legem
ac
necessitatem
imponat.
Tametsi
autem
hac
de
re
satis
multa
disseruimus
cap.
45
nonnihil
tamen
nunc
quoque.repetere
utile
erit.
Ac
primo
quidem
notanda
est
sermonis
diversitas:
nam
quum
illic
Ioseph
fratrum
dolorem
lenire
et
metum
levare
studens,
eorum
scelus
quo
poterat
artificio
tegeret,
nunc
paulo
apertius
et
liberius
eos
castigat:
forte
quia
eorum
astutia
offenditur.
Idem
tamen
retinet
principium,
quum
arcano
Dei
consilio
deductus
sit
in
Aegyptum,
ut
fratribus
vitae
minister
esset,
sibi
incumbendum
in
hoc
esse,
ne
Deo
resistat:
ac
si
diceret,
quum
vitam
vestram
Deus
apud
me
deposuerit,
ego
bellam
cum
eo
gererem
nisi
fidelis
essem
eius
gratiae
dispensator,
quam
mihi
dedit
in
manum.
Scite
interea
inter
prava
hominum
consilia
et
admirabilem
Dei
iustitiam
distinguit,
summam
rerum
omnium
gubernationem
Deo
ita
tribuens,
ut
nullam
ex
hominum
vitiis
maculam
contrahat.
Venditio
Ioseph
facinus
crudelitate
et
perfidia
detestabile
fuit:
atqui
venditus
non
fuit
nisi
coolesti
decreto.
Neque
enim
solum
quievit
Deus,
et
ad
tempus
connivens,
fraena
hominum
malitiae
laxavit
ut
hac
occasione
postea
uteretur:
sed
ordinem
agendi,
quem
volebat
certum
fixumque
esse,
suo
arbitrio
statuit:
ita
vere
et
proprie
dicemus
scelesta
fratrum
pactione,
et
arcana
Dei
providentia
venditum
fuisse
Ioseph.
Non
tamen
fecit
commune
opus
ut
quidquam
Deus
coniunctum
vel
affine
haberet
improbae
eorum
cupiditati:
quia
dum
illi
machinantur
fratri
exitium,
eorum
salutem
e
sublimi
procurat.
Unde
etiam
colligimus,
regendi
mundi
varias
illi
esse
rationes.
Hoc
quidem
promiscue
statuendum
est,
nihil
nisi
eo
volente
fieri:
quia
et
hominum
consilia
moderatur,
et
voluntates
flectit,
et
conatus
vertit
huc
vel
illuc,
et
eventus
temperat:
verum
si
quid
recte
et
iuste
suscipiunt
homines,
intus
eos
spiritu
suo
agit
ac
movet,
ut
merito
feratur
illi
acceptum
quidquid
boni
est:
si
autem
Satan
et
impii
ebulliunt,
ineffabili
modo
per
eorum
manus
ita
agit,
ut
penes
ipsos
resideat
improbitas,
et
illis
culpa
imputetur.
Neque
enim
ad
peccandum
spiritus
impulsu,
sicuti
fideles
ad
recte
agendum,
feruntur,
sed
sibi
ipsi
autores
sunt,
et
Satanam
sequuntur
ducem.
Sic
videmus
ut
in
media
caligine
nostrae
iniquitatis
refulgeat
Dei
iustitia.
Nam
neque
Deus
unquam
iusta
agendi
causa
destituitur,
et
homines
perversa
sua
voluntas
reatu
constringit.
Quum
audimus
Deum
frustrari
spes
hominum
improbas
et
noxias
cupiditates:
hinc
non
vulgaris
ad
nos
redit
consolatio:
satagant
enim
ut
volent
impii,
tumultuentur,
coelum
denique
ac
terram
misceant,
nihil
tamen
proficient
suo
fervore:
nec
modo
irriti
concident
eorum
impetus,
sed
in
contrarium
successum
volventur,
ut
salutem
nostram
quamvis
inviti
promoveant.
Ita
quidquid
veneni
concipit
Satan,
Deus
in
medicinam
electis
suis
temperat.
Quam-
|