40:601  601  IN  DANIELEM.  CAP.  II.  602  omnibus  illis  monarchiis,  quarum  facta  fuit  mentio.  Et  semper  tenendum  est  quod  attigi,  nempe  prophetam  loqui  pro  populi  sui  captu,  et  accommodare  stylum  ad  fideles,  quibus  volebat  manum  porrigere,  ut  starent  firmi  in  illis  gravissimis  concussionibus,  quae  iam  propinquae  erant.  Et  ideo  quam  loquitur  de  omnibus  terris,  et  de  cunctis  gentibus,  si  quis  obiiciat  fuisse  etiam  tunc  alia  imperia  in  mundo:  facilis  responsio  est,  nempe  prophetam  hic  non  describere  quid  contigerit  saeculis  illis  in  toto  orbe,  sed  quid  visuri  essent  Iudaei.  Nam  Romani  dominabantur  in  multis  regionibus  antequam  transirent  in  Graeciam.  Scimus  enim  fuisse  illis  duas  provincias  in  Hispania:  scimus  post  finem  secundi  belli  punici  fuisse  dominos  maris  illius  superi,  et  sine  controversia  dominatos  fuisse  in  omnibus  insulis:  deinde  potitos  fuisse  Gallia  cisalpina  et  aliis  partibus.  Non  habetur  igitur  ratio  huius  imperii,  donec  innotuit  Iudaeis:  quia  tunc  poterant  in  ultimam  desperationem  ruere,  quum  viderent  nullum  finem  imponi  tot  procellis,  quae  mundum  fere  obruebant:  et  interea  miserrimi  essent  omnium,  et  non  cessarent  variae  et  assiduae  calamitates  in  tota  terra.  Hoc  igitur  nobis  tenendum  est:  quia  alioqui  frigeret  totum  hoc  vaticinium,  et  careret  etiam  apud  nos  suo  fructu.  Redeo  nunc  ad  regnum  Christi.  Dicitur  regnum  Christi  conterere  omnia  mundi  imperia,  non  simpliciter,  sed  per  accidens,  ut  loquuntur.  Nam  hic  Daniel  sumit  principium,  quod  satis  notum  erat  Iudaeis:  nempe,  monarchias  illas  oppositas  esse  regno  Dei.  Nam  Chaldaei  everterant  templum  Dei,  et  quantum  in  se  erat,  conati  fuerant  exstinguere  totum  eius  cultum,  et  pietatem  exterminare  e  mundo.  Quantum  attinet  ad  Persas  et  Medos,  tametsi  illorum  beneficio  concessa  fuit  populo  libertas  redeundi,  scimus  tamen  paulo  post  ipsos  quoque  Persarum  reges  et  Medorum  saeviisse  in  miserrimum  illum  populum,  ita  ut  maior  pars  optaverit  potius  degere  in  exsilio,  quam  in  patria.  Tandem  venit  furia  illa  macedonica  :  et  tametsi  Iudaeis  pepercit  ad  breve  tempus,  scimus  tamen  quam  impetuose  saepe  irruperint  in  Iudaeam  reges  Syriae,  et  reges  Aegypti,  et  quam  immaniter  tractaverint  miseros  illos,  ut  illos  expilaverint,  et  exuerint  omnibus  fortunis:  imo  quantum  sanguinis  innoxii  effusum  sit.  Tandem  scimus  Antiochi  saevitiam  sic  grassatam  esse  ut  exuri  iuberet  omnes  libros  propheticos,  perinde  ac  si  tota  religio  esset  profligata.  Non  igitur  mirum  est,  si  Daniel  hic  opponat  regnum  Christi  talibus  monarchiis.  Quod  attinet  ad  Romanos,  scimus  qualiter  et  quam  superbe  contempserint  nomen  christianum:  imo  etiam  ut  modis  omnibus  conati  sint  e  mundo  profligare  evangelium,  et  salutis  doctrinam,  ut  illis  abominabilis  fuerit:  scimus  haec  omnia.  Ergo  Daniel  ut  admoneat  fideles,  qualis  futura  sit  ipsorum  conditio  usque  ad  Christi  ad-