25:557
557
COMMENTARIUS
IN
IOSUE
CAP.
XXIII.
558
pronunciant
totum
populum
fore
testem,
ac
si
dicerent,
re
ipsa
palam
fore
sibi
nunquam
fuisse
in
animo
comminisci
novum
Dei
cultum
:
et
recte
interpretantur
quomodo
altare
fuisset
illicitum,
nempe
si
illic
instituissent
mactare
sua
sacrificia.
Neque
enim
lex
simpliciter
acervos
lapidum
damnavit:
sed
voluit
uno
tantum
in
loco
sacrificia
offerri
ad
retinendum
in
una
fide
populum,
ne
discerperetur
religio,
ne
daretur
licentia
hominum
temeritati,
et
ita
quisque
post
sua
commenta
difflueret.
Ita
videmus
qualitate
facti
monstrata,
detestationem
tolli
quam
decem
tribus
conceperant.
Improprie
quidem,
sed
apte
pro
ruditate
sensus
nostri
Deus
statuitur
supra
omnes
deos.
Neque
enim
aliis
conferri
posset
nisi
plures
essent.
Itaque
fugiendae
absurditatis
causa,
aliqui
de
angelis
exponunt,
quod
tametsi
alicubi
bene
quadrare
fateor,
nego
tamen
esse
perpetuum.
Nec
vero
durum
videri
debet,
eum
qui
unicus
est
ac
solus,
vocari
tamen
Deum
deorum
quia
parem
non
habeat:
sed
emineat
supra
omnem
celsitudinem,
adeoque
sua
gloria
obscuret,
ac
in
nihilum
redigat
omnia
deitatis
nomina,
quae
in
mundo
celebrantur.
Ita
haec
loquutio
referri
debet
ad
communem
vulgi
sensum.
26,,
Et
diximus.
Crassa
quidem
impietas,
cuius
rei
acti
fuerant,
probe
refutata
fuit
:
non
tamen
videntur
omni
ex
parte
fuisse
extra
culpam,
quia
lex
vetat
quaslibet
statuas
erigere
(Exod.
20,
4.
Levit.
26,1.
Deut.
5,
8).
Verum
excusatio
facilis
est,
non
alias
statuas
damnari,
nisi
quae
ad
Deum
repraesentandum
spectant.
Interea
congeriem
lapidum
erigere
trophaei
loco,
vel
in
testimonium
miraculi,
vel
in
memoriam
insignis
Dei
gratiae
nusquam
lex
prohibuit:
alioqui
et
Iosue,
et
post
eum
multi
sancti
iudices
ac
reges
se
profana
novitate
inquinassent.
Verum
nihil
aliud
Deo
displicuit,
nisi
hominum
mentes
deorsum
trahi,
ut
crasso
et
terreno
modo
coleretur.
Satis
ergo
superque
a
noxa
se
eximunt
filii
Ruben,
Gad,
et
Manasse,
dum
profitentur
non
alium
fore
usum
altaris,
quam
ut
vinculum
sit
fraternae
coniunctionis,
et
iustam
rationem
adferunt:
quia
periculum
erat
ne
longo
temporis
progressu
decem
tribus
alias
excluderent
tanquam
alienas,
quod
non
eandem
terram
incolerent.
Nam
quia
regio
trans
Iordanem
non
fuerat
initio
comprehensa
in
foedere,
poterat
diversa
habitatio
movere
litem
dissidii.
Posteris
itaque
suis
tempestive
consulunt,
ut
altari,
quasi
publicis
tabulis,
ius
suum
tueri
queant:
ut
ita
alii
alios
mutuo
agnoscant,
et
communiter
serviant
uni
Deo.
30.
Porro
quum
audisset.
Recte
zelo
suo
temperant
Phinees
et
legati,
dum
morosius
non
insistunt,
nec
urgent
conceptum
praeiudicium,
sed
excusationem
blande
et
libenter
admittunt.
Multos
enim,
si
qua
re
offensi
sint
et
exasperati,
placare
nulla
defensio
potest,
quin
semper
reperiant
quod
|