39:53
53
IN
IEREMIAM.
CAP.
XXXIII
statim
penetrant
in
animos
nostros,
vel
exstinguitur
eorum
memoria,
neque
viget
fides
in
nobis
qualis
debebat,
vel
obiectis
scandalis
turbamur.
Nunc
exprimit
quaenam
sint
ilia
recondita,
nempe
quoad
domos,
inquit.
Ad
verbum
est,
sic
dicit
Iehovah
Deus
Israel
ad
domos
urbis
huius,
et
ad
domos
regum
Iehudah,
sed
by
accipitur
pro
super,
quum
est
particula
causalis,
quantum
ad
domos
urbis
et
domus
regum,
inquit.
Domos
regum
vocat,
quoniam
reges
Iehudah
non
erant
contenti
uno
palatio,
sicuti
notum
est,
sed
habebant
plures
domos
extra
urbem.
Super
domos,
inquit,
quae
dirutae
fuerant.
Et
id
varie
exponunt
interpretes,
vel
quod
domus
dirutae
fuerant
ad
catapuitas,
hoc
est,
ut
fierent
machinae
bellicae
ex
earum
materia,
et
ad
gladium.
Sensus
tamen
melius
fluet,
quod
dirutae
fuerint
balistis
et
aliis
machinis,
deinde
gladio,
hoc
est,
hostium
violentia.
m^D,
ut
alibi
dictum
fuit,
quidam
vertunt
munitiones:
sed
ubi
agitur
de
urbium
expugnatione
potius
hoc
nomen
significat
catapuitas
et
machinas
bellicas,
et
balistas
sive
arietes.
Nescimus
cuius
formae
fuerint
apud
Iudaeos
et
Chaldaeos.
Iam
duo
sunt
membra
huius
vaticinii,
nempe
quod
sua
culpa
Iudaei
perituri
sint:
deinde
quod
restituendi
sint
mera
Dei
gratia
et
bonitate.
Hic
ergo
invehitur
priore
loco
propheta
adversus
perversam
confidentiam
populi,
qui
animose
restitit
Chaldaeis.
Venerunt,
inquit,
ad
proeliandum
cum
Chaldaeis:
sed
quis
exitus
proelii?
nempe
ad
implendum,
inquit,
cadaveribus
hominum
domos
ipsas.
Quum
dicit
Iudaeos
venisse,
loquitur
quasi
de
re
iam
peracta.
Est
quidem
participium
praesentis
temporis,
venientes:
sed
propheta
quod
futurum
erat
hic
ante
oculos
statuit:
quasi
diceret,
Audacter
erumpent
Iudaei,
et
putabunt
se
pares,
imo
superiores
fore
Chaldaeis:
ita
sese
accingent
fortibus
animis
ad
proeliandum.
Ergo
hoc
pertinet
ad
ridendam
populi
audaciam.
Sequitur
tristis
exitus
proelii,
Et
ad
implendum
ipsas
domos
cadaveribus
hominum.
Copula
redundat,
vel
debet
expletive
accipi,
quasi
interposita
esset
particula
nempe.
Venient
igitur
ad
proeliandum,
nempe
ut
impleant
domos
suas
cadaveribus,
hoc
est,
ut
magis
ac
magis
inflamment
rabiem
hostium
suorum.
Hinc
enim
factum
est
ut
plus
sanguinis
effuderint
Chaldaei,
neque
pepercerint
magnae
turbae
hominum,
quia
scimus
ubi
expugnatur
violenter
urbs,
illic
exerceri
plus
saevitiae,
et
fieri
maximas
caedes.
Si
sponte
cessissent
Iudaei,
experti
fuissent
plus
humanitatis
in
victoribus
sed
implacabiles
fuerunt
Chaldaei,
quoniam
accensus
fuerat
eorum
furor
pertinacia
bellantis
populi.
Interea
ostendit
Deus
non
fore
victores
Chaldaeos
propria
virtute,
sed
quia
percutiet
ipse
Iudaeos.
Ergo
adscribit
iustae
suae
vindictae
cladem
illam
quae
poterat
videri
profecta
esse
a
Chaldaeis
:
quia
noa
poterat
aliter
hortari
populum
|