24:53  53  COMMENTARIUS  IN  EXODI  CAP.  IV.  54  ad  maiorem  certitudinem  et  constantiam  perductus  est.  Nam  quod  altius  illud  principium  repetit  de  veterum  patrum  adoptione,  tametsi  ad  fundandam  spem  redemptionis  spectabat,  non  tamen  ideo  sequitur  fuisse  praeparatos  ad  recipiendum  Mosen,  donec  autoritas  eius  ministerio  parta  fuit.  Quare  dixi  fidem  in  illis  fuisse  miraculo  inchoatam.  6.  Induc  nunc  manum  tuam  in  sinum  tuum.  Hoc  signo  edoctus  fuit  Moses,  quod  maxime  vegetum  est  arescere  protinus  ad  Dei  nutum,  et  rursus  quod  aridum  est  restitui  pristino  vigori:  denique  comprobata  fuit  illa  Pauli  sententia,  Deum  vocare  ea  quae  non  sunt,  tanquam  sint  (Rom.  4,  17).  Haec  fuit  species  leprae,  quum  ex  aula  relegatus  fuit  Moses  in  deserta  Madian,  ubi  gregem  circumegit  per  loca  tesca  et  aspera,  inter  sentes  et  rubos.  Postquam  annos  quadraginta  similis  semimortuo  transegit,  quum  nulla  esset  in  eo  dignitas,  nullum  nomen,  quasi  postliminio  recepit  quod  amiserat.  Itaque  nunc  ei  promittit  Deus  se  quod  abstulerat  mox  redditurum.  Haec  simplex  est  signi  analogia  cum  suo  effectu,  qua  contentus  erit  modestus  lector,  valere  iussis  aliorum  argutiis.  Hoc  enim  apprime  cognitu  necessarium  fuit,  stare  et  cadere  Dei  arbitrio  cunctos  mortales  :  dum  maxime  videntur  robusti,  marcescere  repente  eorum  vires,  ac  tabescere:  deinde  simulac  Deo  visum  est,  in  florentem  et  nitidum  statum  ex  deformi  et  caduco  redire.  Hoc  modo  didicit  sanctus  vir,  sicuti  ad  tempus  iacuerat  obscurus,  quia  Dei  manu  abductus  fuerat  ab  hominum  consortio,  et  coniectus  in  solitudinem,  ita  non  esse  desperandum  quin  eadem  manu  fieret  novus  homo.  Haec  etiam  conditio  ad  totum  populi  corpus  aliquatenus  pertinuit:  sed  quia  melius  quadrat  Mosis  personae,  hunc  sensum  retinere  praebtat,  ne  praesentem  duntaxat  facultatem  aestimans,  quia  sordidus  est  pastor,  se  parem  fore  diffidat  obeundo  muneri,  sed  decus  et  fortitudinem  a  Deo  exspectet*  Porro  non  Mosi  tantum  privatim  consulere  voluit  Deus  (ut  dictum  est)  sed  eum  asserere  a  contemptu  coram  populo,  ne  exsilium  quo  deformatus  fuerat  eius  splendor,  gratiam  et  autoritatem  detraheret:  sed  quia  Dei  vocatio  instar  resurrectionis  in  sancto  viro  fulgebat,  ut  ei  simul  constaret  existimatio  et  dignitas.  8.  Et  erit,  si  non  crediderint.  His  verbis  Deus  ansam'  dubitandi  praecidit  Mosi  :  quasi  diceret  satis  esse  instructum  et  munitum  ad  vincendam  populi  pervicaciam,  et  tamen  ut  supra  iustam  mensuram  emineat  cumulus,  tertium  signum  mox  superaddit,  unde  Moses  plenam  fiduciam  concipere  debuit,  ne  quid  amplius  remorae  pio  eius  studio  obstaret.  Hoc  porro  insigne  est  documentum  indulgentiae  Dei,  quod  tam  liberaliter  signa  signis  addere  dignatus  est,  ut  cum  populi  malitia  certaret,  donec  torpentes  forti  manu  traheret  ad  credendum.  Certe  neglecto