25:523  523  COMMENTARIUS  IN  IOSUE  CAR  XIV.  524  7.  Quadragenarius  eram.  Videtur  paulo  splendidius  quam  pium  et  modestum  hominem  deceat,  virtutem  suam  iactare.  Verum  meminerimus  quum  res  per  se  odiosa  esset  multisque  querelis  obnoxia,  necessariam  fuisse  raram  commendationem,  quae  invidiam  dilueret.  Commemorat  igitur  se  bona  fide  retulisse  quod  cognoverat  de  terra.  Nam  hac  particula:  Sicuti  erat  in  corde  meo,  sinceritatem  notari  certum  est:  atque  ita  fallacibus  verbis  cor  opponi.  Ridiculum  enim  commentum  est,  dixisse  in  corde,  quia  in  itinere  nihil  tale  proferre  ausus  fuerat,  ne  a  comitibus  occideretur.  Nihil  ergo  aliud  significat,  quam  se  absque  fuco  et  simulatione  probe  perfunctum  esse  mandatis  sibi  iniunctis.  Laudem  suae  integritatis  amplificat,  quod  quum  omnes  collegas,  excepto  Iosue,  haberet  adversarios,  non  tamen  cesserit  eorum  malitiae,  nec  scelesta  conspiratione  fractus  fuerit,  sed  constanter  perstiterit  in  proposito.  Ad  verbum  legitur:  Implevi  ire  post  Deum  meum.  Sensus  tamen  clarus  est,  non  fuisse  abductum  ab  officii  fide  prava  machinatione  decem  hominum,  quam  difficile  erat  sustinere,  eo  quod  inflexibili  perseverantia  Deum  sequutus  sit.  Nempe  quia  certo  persuasus  erat,  Deum  expeditionis  esse  autorem,  a  quo  perfidi  illi  populum  retrahere  tentabant.  Caeterum  discamus  ex  hoc  loco,  nisi  ultima  primis  respondeant,  bona  principia  evanescere:  deinde  hanc  demum  constantiam  laude  esse  dignam,  ubi  Deum  sequimur.  9.  Tunc  iuravit  Moses.  Hic  iam  unus  fructus  legationis  probe  et  fideliter  obitae,  haereditate  potiri,  qua  privatur  totus  populus.  Etsi  enim  inter  Dei  beneficia  iure  censetur  vitae  diuturnitas  :  finis  tamen  hic  annectitur,  ut  haereditatem  quae  aliis  negatur  obtineat  Caleb  :  quod  non  vulgaris  fuit  praerogativae.  Exinde  celebrat  Dei  fidem,  quia  sibi  vitam  prorogaverit:  neque  id  modo,  sed  vigorem  et  robur  contulerit,  ut  octogenario  maior,  nihilo  debilior  sit  quam  in  flore  aetatis.  Aliorum  etiam  viridis  fuit  senectus,  sed  paucorum:  deinde  ad  hunc  aequabilem  tenorem  non  accessit,  ut  octogesimo  quinto  anno  maneret  virile  robur  prorsus  integrum.  Neque  enim  ducis  modo  peritiam  sibi  et  fortitudinem  arrogat,  sed  militare  robur.  Addit  alia  quoque  munia  et  vitae  actiones.  Nam  ingredi  et  exire  tantundem  Hebraeis  valet,  atque  peragere  et  exsequi  omnes  officii  nostri  partes.  Re  ipsa  autem  id  confirmat  Caleb,  dum  sibi  gigantes  deposcit  quos  aggrediatur  et  expellat.  Neque  tamen  stolido  fastu  effertur  ad  victoriae  fiduciam  :  sed  prosperum  eventum  sperat  ex  Dei  auxilio.  Videtur  quidem  absurda  esse  dubitationis  nota,  Forte:  ac  si  fortuito  se  ad  pugnam  accingeret.  Qui  modestiae  causa  putant  ipsum  sibi  diffidere,  et  considerare  suam  infirmitatem,  neque  totum  neque  nihil  dicunt.  Certe  omittunt  quod  praecipuum  est,  referri  istud  Forte,  ad  communem  hominum  sensum,