40:506  dum  promittit  Deus  se  fore  exorabilem  Israelitis.  Ergo  vinculum  foederis  nominat  constantiam  sui  foederis,  quantum  ad  ipsum  pertinet.  Est  autem  apta  similitudo,  quia  Deus  populum  suum  devinxerat  sibi  ea  lege,  ut  undique  circumdarentur  vinculis.  Ergo  quum  petulanter  errabant  sicuti  bestiae  indomitae,  Deus  tamen  habuit  occulta  foederis  sui  vincula,  hoc  est,  habuit  perseverantiam  foederis  sui,  qua  factum  est  ut  tandem  omnes  illos  ad  se  colligeret,  non  ut  illis  dominaretur  tanquam  pater,  sed  ut  gravius  animadverteret  in  ipsorum  defectionem.  Subest  enim  hic  tacita  comparatio  inter  gentes  et  Israelitas.  Gentes  enim  quia  nunquam  propius  ad  Deum  accesserant  vagatae  sunt  in  sua  licentia  absque  modo.  Sed  alia  fuit  ratio  populi  electi.  Foedus  ergo  in  eum  finem  valuit,  ut  Deus  ipsos  constrictos  teneret  etiam  si  totus  orbis  evaderet.  Sequitur,  38.  Et  purgabo  (vel  eligam)  e  vobis  rebelles  et  perfidos  in  me:  e  terra  habitationum  suarum  educam  impios,  et  ad  terram  Israel  non  ingredientur:  et  cognoscetis  quod  ego  Iehovah.  Prosequitur  adhuc  quod  coepit  dicere,  nempe  Deum  non  passurum  ut  impune  ita  se  contrahant  exsules,  ex  quo  eos  sibi  adoptaverat.  Deinde  quia  obstricti  erant  beneficio  redemptionis,  quamvis  putarent  se  quasi  procul  remotos  esse  a  Dei  conspectu,  postquam  eiecti  fuerant  in  exsilium,  dicit  se  fore  praesentem,  ut  ipsos  colligat  e  terra  habitationum  ipsorum,  hoc  est,  ubicunque  erunt  dispersi,  ut  tamen  ipsos  educat.  Alii  intelligunt  hic  inclusam  esse  promissionem  gratiae,  quia  dicitur,  purgabo  ex  vobis.  Sed  istud  eligere  (sic  enim  potius  verto)  vel  discernere  non  alio  spectat,  quam  ut  Deus  protrahat  in  lucem  qui  putabant  se  adeptos  esse  latebras,  quibus  eius  oculos  fugerent.  Quamvis  ergo  secure  sibi  promitterent  exemptionem  ab  imperio  Dei,  ex  opposito  pronuntiat  ipsos  falli,  quia  poterit  ad  unum  usque  omnes  colligere,  deinde  ex  terris  habitationum,  hoc  est,  etiam  si  dispersi  sint  in  diversa  loca.  Quod  autem  simpliciter  minetur  Deus  satis  patet  ex  secunda  parte  versus,  non  venient,  inquit,  in  terram  Israel,  et  cognoscetis  quod  ego  sim  Iehovah.  Confirmat  enim  quod  ante  vidimus,  ubi  permissa  illis  fuerit  libertas,  non  ideo  tamen  fore  Dei  ecclesiam,  quia  alia  ratione  dominabitur,  ut  scilicet  tanquam  sceleratos  severe  castiget.  Non  venient  ergo  in  terram  Israel,  hoc  est,  manebunt  et  putrescent  in  deserto,  quemadmodum  scimus  fuisse  illam  gravissimam  poenam,  quum  Deus  iuravit  exceptis  duobus,  nempe  Caleb  et  Iosue,  neminem  venturum  in  terram  Chanaan.  Sic  etiam  hoc  loco,  liberabo  vos,  hoc  est,  ubi  patebit  vobis  in  patriam  reditus,  videbitur  quaedam  lux  nova  affulsisse:  sed  cogitate  quid  pa-