24:49
49
COMMENTARIUS
IN
EXODI
CAP.
IV.
50
autem
hic
continet
uberem
amplamque
doctrinam
:
quoties
in
nos
atrociter
homines
saeviunt,
non
sine
Dei
consilio
hoc
accidere,
quia
momento
mansuefacere
eos
posset:
dare
igitur
licentiam
eorum
saevitiae
quia
ad
nos
castigandos
vel
humiliandos
ita
expedit.
Kursum
hinc
colligimus
nullos
esse
nobis
hostes
tam
immanes
et
barbaros,
quorum
ferociam
cicurare
Deo
facile
non
sit
ac
promptum.
Hoc
si
nobis
vere
persuasum
esset,
arcano
Dei
instinctu
huc
et
illuc
verti
hominum
corda,
non
ita
expavesceremus
ad
eorum
odia,
minas
et
terrores,
nec
eorum
metu
tam
leviter
ab
officio
deflecteremus.
Atque
haec
trepidatio
iusta
est
incredulitatis
merces,
ubi
in
Dei
providentia
non
quiescimus.
Etsi
autem
nostrarum
partium
est
dare
operam
ut
comiter
nobis
omnium
gratiam
conciliemus,
sciendum
tamen
est,
nostra
industria
non
conciliari
favorem,
nisi
Deus
corda
inclinet.
22.
Et
postulabit
mulier.
Quibus
videtur
haec
ditandi
populi
ratio
iustitiae
Dei
parum
consentanea,
parum
ipsi
considerant
quam
late
pateat
iustitia
de
qua
loquuntur.
Fateor
eius
esse
proprium,
tueri
ius
suum
cuique,
prohibere
furta,
damnare
fraudes
et
rapinas.
Sed
videamus
quidnam
sit
cuiusque.
Quis
suum
esse
iactabit
nisi
quod
a
Deo
datum
est?
et
quidem
ut
precario
possideant
singuli
quod
Deo
placet,
cui
liberum
est
singulis
momentis
auferre
quod
dedit.
Spoliarunt
Hebraei
Aegyptios:
si
hi
querantur
factam
sibi
iniuriam,
expostulent
cum
Deo
quod
sua
beneficia
ab
ipsis
ad
alios
transtulerit.
Audiendane
erit
haec
querimonia,
Deum,
in
cuius
manu
sunt
fines
terrae,
qui
pro
imperio
gentibus
fines
terminat,
qui
reges
ad
inopiam
redigit,
privasse
quosdam
homines
supellectile
et
vasis?
Affertur
a
quibusdam
alia
defensio,
quod
nihil
alienum
rapuerint
Hebraei,
sed
debitam
sibi
mercedem
acceperint:
quia
inique
adacti
fuerant
ad
operas
serviles,
et
tenuiter
victitaverant
de
suo.
Et
certe
aequum
fuit
aliquo
pretio
eorum
laborem
pensari.
Sed
nihil
opus
est
ex
lege
communi
aestimare
Dei
iudicium,
quando
iam
visum
est
ipsius
esse
omnes
mundi
copias,
ut
singulis
eroget
quantum
libuerit.
Neque
tamen
hoc
modo
eum
facio
exlegem,
etsi
supra
omnes
leges
eminet
eius
potestas,
quia
tamen
voluntas
eius
certissima
est
perfectae
aequitatis
regula,
rectissimum
est
quidquid
facit:
atque
ideo
legibus
solutus
est,
quia
ipse
sibi
et
omnibus
lex
est.
Neque
etiam
simpliciter
dico
cum
Augustino,
mandatum
Dei
esse
de
quo
non
est
iudicandum,
sed
cui
est
obtemperandum,
quia
novit
quam
iuste
mandet:
servi
autem
est
obedienter
facere
quidquid
mandat.
Vere
quidem
hoc
dicitur,
sed
tenendum
est
illud
altius
principium,
quum
sola
Dei
liberalitate
singuli
possideant
quod
suum
vocant,
nullum
esse
iustiorem
possidendi
titulum
quam
ex
eius
donatione
Non
dicemus
ergo
prae-
Cdlvini
opera.
Vol
XXIV.
|