2:49
[CO
2.49]
[Inst
1.5.11.]
Atqui
quantacunque
claritate
et
se
et
immortale
suum
regnum
Dominus
in
operum
suorum
speculo
repraesentet,
qui
tamen
est
noster
stupor,
ad
tam
perspicuas
testificationes
semper
hebescimus,
ut
sine
profectu
effluant.
Nam
quantum
ad
mundi
fabricam
et
pulcherrimam
positionem
attinet,
quotusquisque
est
nostrum,
qui
dum
oculos
vel
in
coelum
attollit,
vel
per
regiones
terrae
varias
circumfert,
mentem
ad
creatoris
memoriam
referat,
ac
non
magis,
praeterito
autore,
in
operum
aspectu
desideat?
Quantum
vero
attinet
ad
ea
quae
praeter
naturalis
decursus
ordinem
quotidie
eveniunt,
quotusquisque
non
magis
reputat,
caeca
potius
fortunae
temeritate
rotari
et
volutari
homines
quam
Dei
providentia
gubernari?
Quod
si
quando
istarum
rerum
ductu
ac
directione,
ad
Dei
considerationem
adigimur
(quod
omnibus
evenire
necessarium
est)
tamen
ubi
temere
divinitatis
alicuius
sensum
concepimus,
extemplo
ad
carnis
nostrae
deliria
vel
prava
commenta,
delabimur,
ac
puram
Dei
veritatem
nostra
corrumpimus
vanitate.
In
eo
quidem
dissimiles,
quod
quisque
sibi
privatim
aliquid
peculiaris
erroris
accersit;
in
hoc
tamen
simillimi,
quod
ad
unum
omnes
ab
uno
vero
Deo
ad
prodigiosa
nugamenta
deficimus.
Quo
morbo
non
plebeia
modo
et
obtusa
ingenia,
sed
praeclarissima
et
singulari
alioqui
acumine
praedita,
implicantur.
Quam
prolixe
suam
in
hac
parte
stoliditatem
ac
insulsitatem
prodidit
tota
philosophorum
natio?
Nam,
ut
aliis
parcamus
qui
multo
absurdius
ineptiunt,
Plato
inter
omnes
religiosissimus
et
maxime
sobrius,
ipse
quoque
in
rotundo
suo
globo
evanescit.
Et
quid
aliis
non
eveniret,
quum
ita
primores,
quorum
erat
reliquis
praelucere,
hallucinentur
et
impingant?
Similiter,
ubi
rerum
humanarum
gubernatio
providentiam
manifestius
arguit
quam
ut
abnegari
queat,
nihilo
tamen
inde
plus
proficitur,
quam
si
temeraria
fortunae
voluntate
crederentur
omnia
sursum
deorsum
versari:
tanta
est
nostra
in
vanitatem
et
errorem
propensio.
De
excellentissimis
semper
loquor,
non
vulgaribus
illis,
quorum
in
profananda
Dei
veritate
processit
in
immensum
insania.
[Inst
1.5.12.]
Hinc
immensa
illa
errorum
colluvies,
qua
totus
orbis
refertus
ac
coopertus
fuit.
Suum
enim
cuique
ingenium
instar
labyrinthi
est;
ut
mirum
non
sit
singulas
gentes
in
varia
commenta
diductas
esse.
Neque
id
modo,
sed
singulis
prope
hominibus
proprios
fuisse
deos.
Nam
ut
ad
inscitiam
et
tenebras
accedit
temeritas
et
lascivia,
vix
unus
unquam
repertus
est
qui
non
sibi
idolum
vel
spectrum
Dei
loco
fabricaret.
Certe
non
secus
atque
ex
vasta
amplaque
scaturigine
aquae
ebulliunt,
immensa
deorum
turba
ab
hominum
mente
profluxit,
dum
quisque
nimis
licentiose
vagando
perperam
hoc
vel
illud
de
ipso
Deo
comminiscitur.
Neque
tamen
hic
superstitionum,
quibus
implicitus
fuit
mundus,
catalogum
texere
necesse
est:
quia
nec
ullus
|