40:488  libet  indignus  esset,  quia  Deus  nomen  suum  videbat  hoc  modo  profanari  inter  gentes.  Haud  dubie  autem  respicit  ad  foedus,  quia  centies  periissent  Israelitae  absque  ulla  nominis  Dei  iactura,  nisi  quod  eos  adoptaverat.  Necesse  igitur  fuit,  ut  Deus  illis  parceret,  quia  coniunctim  erat  cum  eorum  salute  sacrum  eius  nomen,  nempe  respectu  foederis.  Nunc  sequitur,  15.  Atque  etiam  ego  manum  meam  sustuli  ipsis  in  deserto,  ne  inducerem  eos  in  terram  quam  dederam  ipsis  fluentem  lacte  et  melle,  quae  desiderium  est  cunctis  terris  (vel  desiderabilis  est).  Hic  ostendit  Deus  effectu  etiam  caruisse  suas  minas,  imo  quum  graves  poenas  inflixisset,  populum  tamen  ita  fuisse  praefractum,  ut  subactus  non  fuerit.  Hoc  autem  est  signum  perversissimae  naturae.  Nam  stulti  saltem  corriguntur  ferulis:  sed  qui  castigati  potius  in  deterius  ruunt  quam  resipiscant,  hoc  modo  produnt  desperatam  malitiam.  Deus  ergo  hic  significat  Israelitas  fuisse  ingenio  perdito,  qui  nullis  modis  reduci  potuerint  ad  bonam  frugem.  Ante  eos  sua  misericordia  allexerat,  deinde  dederat  legem,  et  addiderat  sacramentum,  de  quo  vidimus:  hoc  totum  fuit  inutile:  quid  restabat,  nisi  ut  eos  terreret  partim  minis,  partim  etiam  poenis?  utrumque  tentavit.  Nam  illis  minatus  est  quum  peccarent,  absque  profectu  tamen:  deinde  re  ipsa  ostendit  non  esse  vanum  illum  terrorem,  quia  omnes  mortui  sunt  in  deserto  qui  recusaverant  pergere  quum  eos  vocaret  in  terram  Chanaan.  Quod  ergo  flexi  non  fuerunt  signis  illis  iracundiae  Dei,  hinc  apparet  fuisse  tanta  contumacia,  ut  merito  debuerint  centies  perire:  ego  etiam,  inquit,  sustuli  manum  meam:  haud  dubie  significat  se  iurasse  quemadmodum  colligitur  ex  Mose,  atque  etiam  ex  Psalmo  (Psalm.  95,  l  l  )  ,  Iuravi  in  ira  mea  si  perveniant  in  requiem  meam.  Dicit  ergo  se  manum  sustulisse.  Diximus  autem  unde  sumpta  sit  similitudo,  Ne  adducerem  eos  in  terram  quam  dederam  ipsis.  Hic  emphatice  ostendit  Deus  quam  formidabilis  fuerit  poena  illa,  quod  privavit  certa  haereditate,  quam  ipsis  iam  dederat.  Erant  enim  etiam  antequam  nascerentur  domini  terrae  Chanaan.  Imo  quadringentis  ante  annis  Abrahae  promissa  fuerat  eorum  nomine.  Quum  ergo  sese  haereditate  illa  abdicant,  hinc  apparet  plus  quam  esse  socordes:  dederam,  inquit,  haereditatem,  ipsi  autem  coegerunt  me  iurare.  Iuravi  itaque  non  perventuros  illuc.  Addit  terram  fluentem  lacte  et  melle,  quae  erat  desiderium  cunctis  gentibus.  Amplificat  his  verbis  ingratitudinem  populi,  quod  scilicet  non  mediocre  beneficium  spreverint,  sed  terram  illam  in  qua  feliciter  agere  poterant.  Deus  enim  ita  eam  locupletaverat  suis*  donis,  ut  essent  illic  futuri  quasi  in  paradiso.  Quod  ergo  tanta