40:487  487  PRAELECTIONES  488  quae  fallere  non  poterat,  videmus  quasi  deliberata  malitia  vagatos  fuisse  post  suas  superstitiones.  Haec  ratio  est  igitur  cur  dicat  Ezechie1  ipsos  sprevisse  iudicia  Dei.  Repetit  promissionem  quae  heri  fuit  exposita.  Nam  et  haec  ratio  ad  exaggerandum  crimen  valuit,  quod  Deus  blande  ipsos  allicere  dignatus  fuerat:  non  iusserat  tantum  praecise  et  pro  imperio,  sicuti  poterat,  sed  transegerat  cum  ipsis,  et  testatus  fuerat  paratam  fore  illis  mercedem,  si  legem  servarent.  Quum  ergo  hanc  promissionem  neglexerint,  videmus  non  tantum  rebelles,  sed  etiam  ingratos  fuisse  Deo.  Addit  polluisse  sua  sabbata,  quod  non  refero  duntaxat  ad  externum  ritum,  sed  potius  ad  ipsam  rei  summam.  Verum  quidem  est,  hac  etiam  in  parte  plus  satis  fuisse  cognitam  eorum  impietatem,  sicuti  apparet  ex  17.  capite  Ieremiae,  ubi  dicit  eos  exportare  sua  onera  sabbato,  et  operam  dare  profanis  negotiis.  Minime  ergo  dubium  est  quin  violaverint  sabbata,  quum  promiscue  sua  negotia  tunc  agerent.  Sed  quum  additur  valde  j  vel  graviter  sabbata  fuisse  violata,  hinc  colligere  licet,  profanationem  notari  in  ipso  mysterio,  quod  scilicet  quasi  excusso  iugo  sese  proiecerint  post  suas  cupiditates.  Nam  et  Isaias  ostendit  (58,  13)  hoc  modo  praecipue  violari  sabbatum,  dum  reperitur  hominum  voluntas.  Nam  hypocritae  putabant  se  defunctos,  quum  abstinuerant  ab  omni  opere.  Propheta  autem  respondet  hoc  esse  merum  ludibrium,  quia  ieiunent  sabbato  ad  lites  et  contentiones:  deinde  quod  reperitur  eorum  voluntas,  quae  opponitur  abnegationi  Ergo  Deus  hic  non  tantum  accusat  veterem  populum,  quod  feriatus  non  fuerit,  sed  quia  neglexerit  finem  et  legitimum  usum  sabbati.  Iam  repetit  quod  heri  vidimus.  Decrevi  ergo  effundere  super  eos  excandescentiam  meam  in  deserto,  ut  consumerem  ipsos.  Quaeritur  quando  hoc  factum  fuerit.  Sed  satis  est,  saepius  accensam  fuisse  Dei  vindictam  populi  sceleribus.  Quamvis  enim  verbatim  non  referat  Moses  singula,  tamen  minime  dubium  est  quin  saepius  minatus  fuerit  Deus  interitum  populo,  quemadmodum  paulo  post  videbimus  de  illius  dispersione.  Sequitur,  feci  propter  nomen  meum,  ne  profanaretur  in  oculis  gentium.  Iterum  repetit  Deus  se  fuisse  placatum,  non  quod  illis  ignosceret,  sed  quia  noluit  sacrum  suum  nomen  prostituere  gentium  ludibriis.  Diximus  autem  hoc  modo  commendari  duplicem  Dei  misericordiam:  Deus  iam  gratis  populum  adoptaverat.  Ergo  non  poterat  adscribi  illius  redemptio  nisi  merae  et  gratuitae  liberalitati,  quia  fluebat  ex  electione  vel  adoptione  quam  diximus.  Atqui  tametsi  illa  iam  erat  una  species  misericordiae,  sufficere  tamen  non  potuit,  quia  populus  indignum  se  reddidit  gratia  oblata.  Hinc  ergo  factum  est,  ut  nihil  prodesset  Abrahae  data  promissio,  nisi  Deus  gentis  malitiam  vinceret.  Hoc  ergo  intelligit  propheta,  quum  dicit  servatum  fuisse  populum  quam-