39:486  dat.  Est  autem  valde  emphatica  loquutio,  quum  dicit  creaturas  omnes,  quae  sensu  et  intelligentia  carent,  tamen  plenas  fore  laetitia,  ut  quodammodo  iubilent  et  laudem  canant.  Si  talis  erit  sensus  in  mortuis  creaturis,  ubi  Deus  manum  suam  exseret  contra  Babylonem,  fierine  potest,  ut  salva  maneat  urbs  illa,  quae  detestabilis  est  coelo  et  terrae?  cui  maledicent  et  aves,  et  bestiae,  et  arbores,  et  quidquid  sensu  non  est  praeditum?  Videmus  ergo  prophetam  hic  coacervare  omnes  figuras  et  modos  loquendi  quibus  confirmari  poterant  debiles  animi,  ut  bene  sperarent  de  Babylonis  excidio.  Interea  significat  Babylonem  esse  exosam  omnibus  creaturis,  quia  pervenerit  usque  ad  cumulum  omnium  scelerum.  Ergo  ab  effectu  causam  designat:  quasi  diceret,  Babylonem  exosam  esse  coelo  et  terrae:  ut  videri  queant  coelum  et  terra  quodammodo  pollui  illius  urbis  intuitu.  Quantisper  ergo  stabit  Babylon,  coelum  et  terra  gement.  Contra  vero  ubi  Deus  vindex  apparuerit,  tunc  plaudent  coelum  et  terra,  et  quidquid  est  in  ipsis.  Fieri  ergone  poterit,  ut  Deus  qui  est  mundi  iudex,  semper  ad  scelera  illa  conniveat?  Quod  si  coelum  et  terra  ferre  non  possunt,  adeoque  foetet  omnibus  Babylon,  et  laetitia  emerget  ex  illius  interitu:  Deusne  posset  permittere,  ut  impune  effugeret  ipsius  iudicium  urbs  illa  tot  sceleribus  referta,  et  quae  est  abominabilis  coelo  et  terrae?  Nunc  ergo  melius  intelligimus  cur  dicat  propheta,  iubilum  et  laetitiam  fore  in  coelo  et  terra  et  omnibus  creaturis:  dicit,  quia:  sed  particula  D  potest  accipi  pro  adverbio  temporis.  Quum  ergo  ab  aquilone  advenerint  vastatores,  significat  Medos,  nam  Persae  erant  orientales:  sed  quoniam  Medi  erant  viciniores,  deinde  Medorum  monarchia  longe  erat  opulentior:  ideo  Medos  praecipue  propheta  commemorat,  ubi  dicit  malum  ab  aquilone  venturum.  Medi  enim  erant  septentrionales,  respectu  Chaldaeae,  sicut  Persia  erat  orientalis.  49.  Sicuti  Babylon  ut  caderent  (hoc  est,  fecit  ut  caderent,  subaudiendum  est  aliquid),  interfecti  Israelis,  sic  Babyloni  cadent  interfecti  totius  terrae.  Quoniam  ad  verbum  legitur,  Etiam  Babylon  ut  caderet,  occisi  Israel,  etiam  Babyloni  cadent  interfecti  terrae,  quidam  omissa  in  secundo  membro  particula  b  vel  neglecta,  sic  accipiunt,  Quemadmodum  interfecti  Israel  ceciderunt  propter  Babylonem,  ita  ex  Babylone  cadent:  alii  vertunt,  Propter  Babylonem.  Sed  simplicior  est  sensus  ille,  quem  reddidi,  nempe  iustam  hanc  fore  mercedem,  quam  Deus  rependet  Babyloni,  ut  in  tota  eius  terra  passim  cadant,  sicuti  ipsa  occiderat  populum  Israel.  Neque  enim  dubium  est  quin  prophetae  consilium  fuerit,  solatio  aliquo  dolorem  piorum  lenire.  Materia  autem  solatii  fuit,  quod  Deus  futurus  esset  vindex  31*