45:48  teneret  Zacharias,  ecclesiae  Dei  non  esse  praecipuum  bellum  cum  carne  et  sanguine,  sed  cum  Satana  totoque  eius  apparatu,  quo  nobis  aeternum  exitium  machinatur.  Etsi  autem  ecclesiam  infestant  externi  quoque  hostes,  et  ab  ipsis  liberatur  per  Christum,  tamen,  quum  spirituale  sit  regnum  Christi,  maxime  de  principe  huius  mundi  Satana  eiusque  copiis  hic  sermo  habetur.  Iterum  notatur,  quam  misera  sit  hominum  conditio  extra  Christum,  nempe  quod  prostrati  iaceant  sub  diaboli  tyrannide:  non  enim  ex  eius  manu,  hoc  est  imperio,  alias  suos  liberaret  Christus.  Admonet  tamen  hic  locus,  ecclesiam  praecipue,  quamdiu  peregrinatur  in  mundo,  inter  hostes  suos  agere  et  eorum  violentiae  esse  obnoxiam,  nisi  praesto  adesset  Christus  ad  opem  ferendam.  Sed  haec  inaestimabilis  est  Christi  gratia,  quod  nobis  indubia  est  ac  tuta  salus,  quamvis  undique  nos  circumdent  hostes.  Caeterum  etsi  dura  est  loquutio,  quum  dicit,  salutem  ex  inimicis,  sensus  tamen  minime  ambiguus  est,  quod  nullae  hostium  nostrorum  machinae  aut  vires,  nullae  insidiae,  nulli  impetus  Deo  obstabunt,  quominus  nos  ab  illis  liberatos  perpetuo  servet.  72.  Ad  praestandam  misericordiam.  Iterum  docet  Zacharias,  ex  quo  fonte  fluxerit  redemptio,  nempe  ex  Dei  misericordia  et  gratuito  foedere.  Causam  enim  assignat,  cur  Deo  placuerit  servare  populum  suum:  nempe  quia  pacti  sui  memor  misericordiam  suam  explicuit.  Memor  autem  sui  testamenti  fuisse  dicitur,  quia  oblivio  quaedam  videri  poterat  tam  longa  illa  mora,  sub  qua  passus  fuerat  affectum  gravissimis  malis  populum  languere.  Diligenter  notandus  est  hic  ordo,  quod  mera  inductus  misericordia  fuerit  Deus,  ut  foedus  cum  patribus  percuteret:  deinde,  quod  foedus  percutiens  verbo  suo  alligaverit  hominum  salutem:  tertio,  quod  in  Christo  exhibuerit  quidquid  est  bonorum,  ut  ita  promissiones  suas  omnes  sanciret.  Ut  certe  non  aliter  rata  est  earum  fides,  nisi  quum  apparet  in  Christo  complementum.  Promittitur  quidem  in  foedere  peccatorum  remissio,  sed  ea  exstat  in  Christi  sanguine.  Promittitur  iustitia,  sed  in  Christi  expiatione  offertur.  Promittitur  vita,  sed  non  nisi  in  Christi  morte  et  resurrectione  quaerenda  est.  Atque  haec  ratio  est,  cur  olim  ipsum  quoque  legis  volumen  sanguine  victimae  Deus  iusserit  adspergi.  Observatu  quoque  dignum  est,  quod  praestitam  sua  aetate  misericordiam  Zacharias  ad  patres  mortuos  extendit,  ut  communiter  eius  fructum  percipiant.  Nam  hinc  sequitur,  non  contineri  Christi  gratiam  et  virtutem  huius  caducae  vitae  angustiis,  sed  aeternam  esse,  nec  carnis  morte  finiri,  quum  et  animae  sint  a  morte  superstites,  et  carnis  interitum  sequatur  resurrectio.  Sicut  ergo  neque  Abraham,  neque  ullus  sanctorum  salutem  propria  virtute  vel  meritis  sibi  acquirere  potuit,  ita  cunctis  fidelibus,  tam  mor-