6:479
DE
NECESSITATE
Suum
enim
cuique
pulchrum,
ut
veteri
proverbio
fertur:
quo
fit,
ut
quae
ex
capite
nostro
nata
sunt,
magis
nos
delectent:
et
fictitii
isti
cultus
saepe
ad
aliquam
sapientiae
speciem
sunt
compositi,
sicut
etiam
Paulus
fatetur
(Col.
2,
23).
Praeterea
quoniam
externum
splendorem
ut
plurimum
habent,
qui
in
oculos
incurrit,
magis,
pro
natura
nostra
carnali,
nobis
arrident,
quam
illa,
quae
Deus
sola
et
requirit
et
probat,
quum
minus
habeant
ostentationis.
Nihil
tamen
magis
obtenebrat
hominum
mentes,
ut
ita
perperam
de
hac
re
iudicent,
quam
hypocrisis.
Nam
quum
veros
Dei
cultores
cor
et
animum
oporteat
afferre,
cupiunt
semper
homines
modum
serviendi
Deo
ab
eo
prorsus
diversum
invenire:
ut
scilicet
corporis
obsequiis
erga
illum
defuncti
animum
sibi
retineant.
Porro
dum
externas
pompas
illi
obtrudunt,
hoc
se
artificio
evasisse
putant,
ne
offerre
se
ipsos
cogantur.
Atque
haec
causa
est,
cur
innumeros
cultus
libentius
suscipiant
homines,
quibus
sine
fine
et
modo
misere
fatigentur,
et
cur
in
labyrintho
errare
perpetuo
malint,
quam
simpliciter
Deum
colere
in
spiritu
et
veritate.
Improba
igitur
calumnia
est,
quod
hostes
nostri
facilitate
et
indulgentia
nos
allicere
homines
criminantur.
Nam
si
detur
optio:
quidvis
potius
semper
eliget
homo
carnalis,
quam
ut
Deum
colere
ad
[pag.
42]
doctrinae
nostrae
praescriptum
consentiat.
Fidem
et
poenitentiam
facile
est
nominare:
sed
res
sunt
ad
praestandum
difficillimae.
Quicunque
igitur
in
his
constituit
Dei
cultum,
is
minime
laxat
habenas
hominibus:
sed
cogit
in
eum
ordinem,
quo
venire
maxime
reformidant.
Cuius
rei
locupletissimum
testimonium
in
re
ipsa
habemus.
Plurimis
et
duris
legibus
adstringi
se,
ad
plurimas
et
laboriosas
observatiunculas
se
cogi,
rigidum
et
grave
iugum
sibi
imponi,
denique
nihil
non
molestiae
sibi
exhiberi
patientur
homines:
modo
ne
cordis
fiat
mentio.
Hinc
apparet,
nihil
magis
refugere
hominis
ingenium,
quam
spiritualem
illam
veritatem,
de
qua
nos
assidue
concionamur:
quum
splendido
illo
apparatu,
in
quo
tantopere
insistunt
nostri
adversarii,
obruatur.
Hoc
extorquet
ipsa
Dei
maiestas,
ne
eximere
nos
ab
eius
cultu
possimus.
Necessitatem
ergo
Dei
colendi
dum
effugere
non
possumus,
quod
reliquum
est,
obliqua
diverticula
quaerimus,
ne
recta
in
eius
conspectum
venire
necesse
sit:
vel
potius
externis
caeremoniis,
tanquam
speciosis
larvis,
abscondimus
interiorem
cordis
malitiam,
et
corporis
obsequia
opponimus
tanquam
parietem
intermedium,
ne
corde
ad
eum
accedere
cogamur.
Eiusmodi
subterfugia
sibi
excuti
aegerrime
patitur
mundus,
atque
hinc
illae
lacrymae,
quod
ex
illis
latebris,
in
quibus
secure
cum
Deo
ludebant,
in
apertam
lucem
per
nos
extracti
sunt.
In
oratione
tria
correximus.
Nam
et
sanctorum
[pag.
43]
intercessione
valere
iussa
homines
|