8:475  47  5  REFUTATIO  ERRORUM  476  gloriam  pro  imperio  tutandam  suscepit,  ut  ad  impiam  eius  profana  tionem  conniveant  sancti  magistratus?  ac  non  potius  his  Dominus  sub  profani  regis  persona  [pag.  28]  quid  agere  ipsos  deceat  praescribit?  Et  certe  quid  magis  praeposterum  quam  in  ecclesiae  sinu  impune  foveri  scelestas  in  Deum  contumelias  quae  in  Babylone  poena  capitali  sancitae  fuerunt?  quam  si  tribunal  in  quo  viget  Dei  cognitio,  sacrum  eius  nomen,  cuius  custos  et  assertor  fuit  rex  Babylonius,  praesidio  tutelaque  sua  non  dignatur?  Non  quod  hominum  auxiliis  ipse  indigeat,  sed  quia  nihil  minus  consentaneum  est,  quam  reges  et  magistratus,  quos  sibi  in  terris  constituit  ministros,  sua  studia  ad  tuendum  eius  cultum  non  *  referre.  Hoc  tantum  interest,  quod  si  illum  zeli  ardorem  in  saevo  tyranno  accendit  exigua  scintilla,  principes  ecclesiae  domesticos,  quibus  certo  comperta  est,  et  clare  illuxit  Dei  veritas,  nisi  pro  ea  longe  animosius  pugnent,  constat  turpis  ignaviae  bis  reos  esse.  Sed  iam  audiamus  quid  iuris  Dominus  statuerit  in  sua  ecclesia.  Postquam  enim  prophetam  et  somniatorem,  qui  populum  abducere  tentaverit  a  recto  pietatis  cultu,  iussit  occidi,  eandem  poenam  ad  singulos  extendit  his  verbis:  Si  incitaverit  te  frater  tuus  filius  matris  tuae,  aut  filius  tuus,  aut  filia  tua,  aut  uxor  quae  est  in  sinu  tuo,  aut  proximus  quem  habes  quasi  animam  tuam,  secreto  dicens,  eamus  et  serviamus  diis  alienis,  quos  nec  tu  novisti,  nec  patres  tui  :  O  non  acquiesces  ei,  nec  audies  eum,  non  parcet  ei  oculus  tuus,  nec  ei  propitius  erit  ut  occultes  eum.  Quin  potius  occidendo  occides  eum,  et  manus  tua  prima  sit  ut  illum  interficiat,  deinde  manus  totius  populi:  opprimes  autem  eum  lapidibus  donec  moriatur  (Deut.  13,  6  seqq.).  Eant  nunc,  et  crudelitatis  Deum  accusent,  quibus  instar  levis  et  venialis  delicti  est  a  pura  fide  et  Dei  cultu  [pag.  29]  defectio.  Caeterum,  antequam  ultra  progredimur,  duo  notare  operae  pretium  est.  Neque  enim  religionem,  qualiscunque  tandem  sit,  tam  severe  conservat,  ac  sancit,  sed  quam  verbo  suo  instituerat.  Deinde  lapidationis  poenam  in  exteros  non  edicit,  sed  qui  legis  doctrinam  professi,  perfide  ab  ea  desciverint.  Ita  tollitur  offensio  quae  multos  imperitos  fallit,  dum  metuunt  ne  hoc  praetextu  ad  saeviendum  armentur  papae  carnifices.  Nam  si  Dominus  populo  suo  certam  pietatis  regulam  ante  patefecit  quam  poenis  subiiceret  apostatas:  quisnam  mortalium  sumere  hoc  sibi  audebit,  ut  doctrinae  genus  suo  vel  alterius  arbitrio  confictum  gladio  et  poenis  sanciat?  Ergo  non  vaga  et  caeca  potestate  instruimus  magistratus,  ut  eorum  praesi-  1)  Add.  C'est  a  savoir  les  dieux  des  peuples  qui  sont  a  l'environ  de  toy,  soyent  pres  ou  loin  de  toy,  depuis  un  bout  de  la  terre  iusqu'a  l'autre.