8:466
si
in
errore
essent,
quod
absit,
pro
errore
suo
contra
veritatem
leges
darent,
per
quas
iusti
et
probarentur
et
coronarentur,
non
faciendo
quod
illi
iuberent,
quia
Deus
prohiberet:
sicut
iusserat
Nabuchadnesar
ut
aurea
statua
adoraretur,
quod
qui
facere
noluerunt
Deo
prohibenti
placuerunt.
Quando
autem
imperatores
veritatem
tenent,
pro
ipsa
contra
errorem
iubent:
quod
quisquis
contempserit,
iudicium
sibi
accersit:
nam
et
inter
homines
poenas
luit,
et
coram
Deo
sortem
non
habet
qui
hoc
facere
noluit
quod
ipsa
veritas
per
cor
regis
iussit:
sicut
ipse
Nabuchadnesar
postea
miraculo
commotus
atque
mutatus,
pro
veritate
contra
errorem
edictum
proposuit.
Et
sane
quod
in
religione
conspicimus,
idem
et
de
eius
tuendae
zelo
sentiendum
est.
Qui
regulam
ex
puro
Dei
verbo
petunt,
rite
et
ordine
ab
illis
religio
colitur.
Si
quis
sibi
cultum
fabricat
pro
arbitrio,
vel
fortuito
quod
ab
aliis
temere
commentum
est
arripit,
quo
magis
sataget,
eo
se
maiore
reatu
constringet:
quia
nihil
laudis
meretur
superstitio.
Sic
verus
et
legitimus
Dei
cultor,
quatenus
feret
eius
vocatio,
pro
fidei
suae
defensione
pugnabit.
Incredulos
caeca
rabies
abripiet,
[pag.
15]
Ita
in
papistis
stultum
et
scientia
vacuum
zelum
qui
eos
praecipitat
merito
damnamus:
non
minus
scilicet
quam
insanas
superstitiones,
quibus
fascinati
superbe
Dei
verbum
conculcant.
Si
praeposteri
zeli
vitium
ex
ignorantia
manat:
cur
non
laudabilis
erit
ille
zelus
qui
non
fortuito
raptat
Dei
filios,
sed
qui
ad
fidem,
quae
illis
solide
testata
est,
asserendam
inflammat?
Denique
sicut
inter
martyres
et
blasphemos,
in
poenae
similitudine,
culpa
tamen
discrimen
statuit:
sic
pios
et
rectos
zelotas
cognitio,
iniquos
et
perversos
temeritas
et
caecus
impulsus
facit.
Trahetur
ad
supplicium
qui
figmentum
esse
contendet
quidquid
sacris
oraculis
proditum
est.
Quis
tale
monstrum
honorifico
martyris
titulo
ausit
ornare?
Nempe,
ut
recte
idem
Augustinus
definit,1)
martyrem
facit
causa:
non
poena.
Si
non
ille
martyr:
cur
severus
iudex
non
censebitur
qui
de
eo
poenam
sumit,
potius
quam
crudelis
persequutor?
Ergo
hic
tenenda
est
prudentia
et
moderatio,
ne
vel
pro
causa
incognita
tumultuose
efferveant
principes,
vel
immani
saevitia
ad
sanguinem
fundendum
ruant.
Veteri
proverbio
audax
inscitia
vocata
est:
superstitionis
vero
mira
est
tam
audacia
quam
crudelitas.
Itaque
videmus
nihil
hypocritis,
quum
suae
inscitiae
et
erroribus
secure
indormiant,
magis
esse
sanguinarium.
Nec
vero
fieri
aliter
potest,
quin
patris
sui
ingenium
referant
increduli
omnes,
qui
et
homicida
fuit
ab
initio,
et
mendacii
pater
(Ioh.
8,
44).
Veris
autem
Dei
cultoribus
ab
utroque
vitio
cavendum:
ne
vel
1)
Epist.
167
ad
Festum.
Idem
ad
Dulcitium,
Epist.
61.
30
|