11:45  1540  IUN.  mercii  cum  eis  habebat:  nostra  consuetudine  non  multum  oblectabatur,  licet  nos  haberet  familiariores.  Interea  Bernardus  cogitabat  de  exuenda  cuculla:2)  quod  ubi  nobis  indicavit,  respondimus  hoc  parum  esse,  nisi  cum  aedificatione  maiori  id  faceret,  ita  ut  omnes  factum  probarent:  quod  sane  fieret  si  poneret  aliqua,  quibus  doceret  se  legitime  id  facere,  et  id  omnibus  apertis  rationibus  persuaderet,  seque  ad  respondendum  omnibus  publica  disputatione  offerret:  quod  placuit  Bernardo,  et  ut  suadebamus,  senatum  adiit  et  disputationem  impetravit,3)  quam  nos  desperabamus  nostro  nomine  posse  impetrari.  Sed  quia  Bernardus  civis  erat,  et  quum  convenissent  Minores  Grratianopoli,  ubi  capitulum  quod  vocant  (ita  suos  conventus  et  synodos  nominant)  celebrabant,  dicebat  se  cupere  illos  ad  disputationem  vocari:  Annuit  ad  omnia  senatus  Genevensis:  et  quamvis  pontificiorum  erat  pars  maior,  tamen  ita  omnibus  placuit,  et  missae  fuerunt  ad  conventum  literae,  ubi  praeerat  a  Cornibus.*)  Satagebat  per  Bernardum  Carolus  ut  praesideret  in  disputatione,  et  omnia  resolveret.  Nos  rati  nihil  prospere  cessurum  quod  tam  arroganter  fieret  (videbamus  enim  inanis  gloriae  hominem  appetentissimum)  et  Deo  et  scripturae  suum  honorem  salvum  esse  cupientes,  Dominum  tantum  ex  scriptura  omnia  resolventem  diximus  esse  audiendum:  cautum  satis  esse  si  essent  qui  curarent  ne  insolentius  quis  ferretur  in  disputatione,  iuberentque  ut  partes  pacate  invicem  audirent  et  loquerentur,  idque  libere.  Quod  et  factum  fuit:  licet  primus  qui  disputare  coepit  tergiversando  nollet  alium  respondere  quam  Bernardum,  qui  proposuerat.  Sed  facile  fuit  ex  iis  quae  proposita  fuerant  illi  satisfacere.  Actum  est  de  libero  arbitrio.  Nos  abunde  ex  scripturis  satisfecimus,  nec  in  eo  plurimum  laboris  impendendum  fuit,  nec  praecipua  erat  controversia  nobis  et  pontificiis,  ut  de  merito  fideique  iustificatione.  Tamen  super  negotio  liberi  arbitrii  non  infeliciter  loquutus  est  Carolus,  aperiens  quid  certaminis  fuisset  cum  Pelagianis  Augustino,  et  quod  victi  abierint.  Primo  quod  initium  boni  operis  a  nobis  non  esset,  sed  a  gratia  quae  nos  praevenit:  ita  et  progressus  et  consummationem  boni  operis  gratiae  deberi,  et  frustra  hominem  conari  sine  gratia,  nec  ordiri,  nec  prosequi,  nec  perseverare  posse.  Quod  ubi  fecisset,  nosque  grati  commendaremus  (quid  enim  aliud  cupiebamus  2)  Iac.  Bernardus  guardianus  Franciscanorum,  nuper  Farelli  adversarius  (Roget,  les  Suisses  et  Geneve,  IL  136.)  3)  Reg.  du  Conseil  23.  Apr.  1535.  Roget  I.  I.  Ruchat,  III.  357.  Vulliemin,  Chroniqueur  p.  78.  Gdberel,  I.  207.  4)  Petrus  Cornu  soroonista.  Caeterum  vide  Hermj.  III.  295.  Colloquii  actis  deperditis  haec  nostra  epistola  locupletissimum  eius  monumentum  exstat.  Pertinebat  a  penultima  Maii  ad  24.  Iunii  1535.  Vide:  Ruchat,  Roget,  Gaberel  ll  ll  et  Kirchhofer,  I.  187.