39:44  sipiscant.  Ergo  non  obstant  interruptiones  quominus  dirigat  suos  Deus  a  carceribus  usque  ad  metam,  donec  conficiant  totum  spatium.  Et  ita  verum  est  quod  dicit  Augustinus,  spiritum  in  nobis  ita  operari,  ut  indeclinabiliter  bene  velimus.  Nam  comparat  statum  nostrum  cum  statu  Adae,  qualis  fuit  in  prima  creatione.  Scimus  Adam  caruisse  omni  labe,  quia  formatus  fuit  ad  imaginem  Dei.  Erat  ergo  integer  ac  purus  ab  omni  vitio:  hodie  sumus  adhuc  vitiosi,  etiamsi  Deus  nos  regeneret  suo  spiritu,  manent  tamen  semper  in  nobis  carnis  reliquiae,  et  non  currimus  alacriter  ut  decebat:  imo  cogimur  exclamare  cum  Paulo  (Rom.  7,  15)  nos  esse  miseros,  et  fateri  nos  non  facere  bonum  quod  volumus,  sed  malum  quod  nobis  exosum  est.  Videtur  ergo  melior  fuisse  Adae  conditio,  quam  hodie  sit  nostra.  Respondet  Augustinus,  melius  nobiscum  et  praestantius  agi  hoi^ie,  quam  cum  Adam  primo  parente  tunc  egerit  Deus:  tametsi  enim  ipsum  creavit  iustum  et  innoxium,  et  sine  ulla  macula,  tamen  dedit  naturam  flexibilem,  et  ideo  statim  lapsus  est  Adam  cum  suo  libero  arbitrio.  Ad  quid  igitur  valuit  liberum  arbitrium?  nempe  ut  protinus  homo  caderet,  et  nos  secum  ageret  praecipites  eadem  ruina.  Haec  est  laus  liberi  arbitrii,  quod  scilicet  homo  se  deiecit  in  ultimas  abyssos,  unde  nunquam  posset  surgere.  Nunc  autem  etsi  claudicamus,  deinde  deflectimus  saepe  a  via,  et  cupiditates  pravae  nos  ad  malum  sollicitant,  et  vitiositas  nostra  obstaculo  est  ne  curramus  ut  optandum  esset:  tamen  longe  excellit  nostra  conditio  ,  quia  Deus  nos  instruit  virtute  spiritus  sui  inter  omnia  certamina,  ut  nunquam  tamen  vincamur  vel  obruamur.  Illa  igitur  indeclinabilis  constantia,  ut  Augustinus  nominat,  longe  praestantior  est,  quam  fuerat  prima  Adae  excellentia  et  dignitas.  Hoc  clare  ex  prophetae  verbis  colligitur  quum  dicit  se  positurum  timorem  nominis  sui  in  cordibus,  ita  ut  nunquam  populus  deflectat  ab  ipso.  Iam  quaeritur  etiam  cur  hic  nulla  fiat  mentio  gratuitae  iustitiae.  Neque  enim  potest  firmum  esse  Dei  foedus,  nisi  gratis  nos  sibi  reconciliet.  Neque  enim  regeneratio  sufficeret  ad  obtinendam  Dei  gratiam,  quia  ex  parte  duntaxat  recte  volumus  et  recte  agimus.  Sed  minime  dubium  est,  quin  Deus  sub  timore  nominis  sui  etiam  fidem  comprehendat  :  ideo  non  excluditur  remissio  peccatorum,  qua  redeunt  homines  cum  Deo  in  gratiam,  ubi  de  regeneratione  agitur.  Quanquam  potest  hic  locus  exponi  per  synecdochen,  quod  scilicet  propheta  a  parte  totum  designet.  Certe  quemadmodum  ante  vidimus,  duobus  membris  constat  novum  foedus,  nempe  quod  Deus,  ubi  nos  semel  adoptavit  in  filios,  nobis  ignoscit,  et  dat  veniam  nostris  infirmitatibus:  deinde  spiritu  suo  nos  gubernat:  hic  autem  de  secunda  tantum  parte  agitur.  Sed  potest  haec  sententia