2:44
[CO
2.44]
quae
illis
rerum
omnium
est
artifex,
Deum
subducunt.
Vident
tam
exquisitum
artificium
in
singulis
suis
membris
ab
ore
et
oculis
usque
ad
infimos
unguiculos.
Hic
quoque
naturam
substituunt
in
locum
Dei.
Sed
in
primis
tam
agiles
animae
motus,
tam
praeclarae
facultates,
tam
rarae
dotes
divinitatem
prae
se
ferunt,
quae
se
non
patitur
facile
celari:
nisi
Epicurei
tanquam
Cyclopes,
ex
hac
altitudine
bellum
Deo
protervius
inferrent.
Itane
vero
ad
regendum
quinque
pedum
vermiculum
toti
coelestis
sapientiae
thesauri
concurrunt?
universitas
mundi
hac
praerogativa
carebit?
Primo
statuere
aliquid
organicum
in
anima
quod
singulis
partibus
respondeat,
adeo
nihil
ad
obscurandam
Dei
gloriam
facit,
ut
potius
eam
illustret.
Respondeat
Epicurus,
quis
atomorum
concursus
cibum
et
potum
coquens,
partem
in
excrementa,
partem
in
sanguinem
digerat,
ac
efficiat
ut
singulis
membris
tanta
sit
industria
ad
praestandum
officium
ac
si
totidem
animae
communi
consilio
corpus
unum
regerent?
[Inst
1.5.5.]
Sed
mihi
nunc
cum
illa
porcorum
hara
negotium
non
est:
eos
magis
compello
qui
praeposteris
argutiis
dediti,
frigidum
illud
Aristotelis
dictum
libenter
obliquo
flexu
traherent
tam
ad
immortalitatem
animae
abolendam,
quam
ad
eripiendum
Deo
ius
suum.
Nam
quia
organicae
sunt
animae
facultates,
hoc
praetextu
alligant
eam
corpori,
ut
sine
eo
non
subsistat;
naturae
vero
elogiis,
quantum
in
se
est,
Dei
nomen
supprimunt.
Atqui
longe
abest
quin
potentiae
animae
in
functionibus
quae
corpori
serviunt
inclusae
sint.
Quid
hoc
ad
corpus
ut
coelum
metiaris,
numerum
stellarum
colligas,
teneas
cuiusque
magnitudinem,
scias
quo
spatio
inter
se
distent,
qua
celeritate
vel
tarditate
conficiant
suos
cursus,
quot
gradibus
huc
vel
illuc
deflectant?
Fateor
quidem
esse
aliquem
astrologiae
usum;
sed
tantum
ostendo,
in
hac
tam
alta
disquisitione
rerum
coelestium
non
esse
organicam
symmetriam,
sed
suas
animae
esse
partes
a
corpore
separatas.
Exemplum
unum
proposui,
ex
quo
reliqua
sumere,
lectoribus
promptum
erit.
Multiplex
sane
animae
agilitas
qua
coelum
et
terram
perlustrat,
praeterita
futuris
coniungit,
retinet
memoriter
quae
pridem
audivit,
imo
quidlibet
sibi
figurat;
solertia
etiam
qua
res
incredibiles
excogitat,
ei
quae
tot
mirabilium
artium
mater
est,
certa
sunt
divinitatis
insignia
in
homine.
Quid
quod
dormiendo
non
tantum
se
circumagit
et
versat,
sed
multa
utilia
concipit,
de
multis
ratiocinatur,
futura
etiam
divinat?
Quid
hic
dicendum
est,
nisi
deleri
non
posse
quae
in
homine
impressa
sunt
immortalitatis
signa?
Nunc
quae
ratio
feret
ut
sit
homo
divinus,
et
creatorem
non
agnoscat?
Nos
scilicet,
iudicio
quod
nobis
inditum
est,
discernemus
inter
iustum
et
iniustum,
nullus
autem
erit
in
coelo
iudex?
Nobis
etiam
in
somno
manebit
aliquid
residuum
intelligentiae,
nullus
Deus
excubias
aget
in
mundo
regendo?
Tot
artium
rerumque
utilium
inventores
censebimur,
ut
fraudetur
Deus
sua
laude?
quum
|