52:427  427  EPIST.  PAULI  AD  TITUM  428  quidem  sunt  adversus  peccantes,  qui  verum  habent  Dei  zelum:  sed  quia  a  seipsis  incipiunt,  semper  eorum  severitas  cum  misericordia  coniuncta  est.  Ergo  ne  fideles  superbe  et  inhumaniter  aliis  insultent,  qui  adhuc  in  ignorantia  et  caecitate  detinentur,  reducit  illis  Paulus  in  memoriam  quales  fuerint:  ac  si  diceret,  si  tam  acriter  exaltandi  sunt,  quos  nondum  fidei  luce  dignatus  est  Deus,  eodem  iure  potuistis  olim  inclementer  vexari:  noluissetis  certe  quemquam  esse  vobis  adeo  inhumanum.  Eandem  igitur  moderationem  erga  alios  nunc  tenete.  Duo  autem  in  verbis  Pauli  intelligenda  sunt.  Prius  est,  ut  qui  nunc  illuminati  sunt  a  Domino,  pristinae  suae  ignorantiae  memoria  humiliati,  non  se  fastuose  efferant,  nec  iniquius  aut  durius  eos  tractent,  quam  se  putarunt  tractandos  quum  essent  similes.  Alterum,  ut  reputent  suo  exemplo  posse  cras  inseri  in  ecclesiam  qui  hodie  extranei  sunt,  et  correctis  vitiis  posse  fieri  donorum  Dei  participes,  quibus  nunc  destituuntur.  Utriusque  rei  speculum  elucet  in  fidelibus,  qui  aliquando  tenebrae  fuerunt,  postea  coeperunt  lux  esse  in  Domino.  Quare  debet  pristinae  suae  conditionis  agnitio  ad  auji-rcccfretav  eos  flectere.  Praesens  autem  Dei  gratia  documento  est,  posse  alios  quoque  ad  salutem  adduci.  Ita  videmus  oportere  nos  coram  Deo  humiliari,  ut  mansueti  simus  erga  fratres.  Saeva  enim  et  omnium  contemptrix  est  superbia.  Alibi  (Galat.  6,  1)  quum  nos  ad  lenitatem  hortatur,  suae  unumquemque  nostrum  infirmitatis  commonefacit:  hic  ultra  procedit,  quoniam  vitia,  a  quibus  iam  liberati  sumus,  vult  nos  recordari,  ut  quae  adhuc  in  aliis  resident,  non  ultra  modum  insectemur.  Porro  quum  hic  breviter  depingat  Paulus  hominis  ingenium,  quale  est  donec  Christi  spiritu  reformetur:  intueri  in  hac  descriptione  licet  quam  miseri  simus  extra  Christum.  Primo  stultos  vocat  infideles,  quia  mera  sit  vanitas  tota  hominum  sapientia,  quamdiu  Deum  non  cognoscunt.  Yocat  deinde  inobedientes,  quia  sicut  sola  est  fides  quae  vere  Deo  obedit:  ita  incredulitas  semper  contumax  et  rebellis  est.  Quamquam  amtazic  possemus  vertere  incredulos,  ut  stultitiae  speciem  exprimat.  Tertio  dicit  incredulos  errare:  solus  enim  Christus  via  est,  et  lux  mundi.  Quare  necesse  est  omnes  a  Deo  alienos,  vagos  et  erraticos  esse  tota  vita.  Hactenus  naturam  infidelitatis  indicavit:  nunc  etiam  addit  fructus  qui  ex  ea  manant,  nempe  varia  desideria  et  v  o  l  u  p  t  a  t  e  s  ,  invidiam,  malitiam,  et  quae  illis  sunt  similia.  Verum  quidem  est,  non  omnibus  vitiis  singulos  pariter  laborare:  sed  quum  omnes  pravis  desideriis  serviant,  tametsi  alii  alio  ferantur,  summatim  complexus  est  Paulus  quales  passim  fructus  pariat  incredulitas,  qua  de  re  dictum  est  circiter  finem  primi  capitis  ad  Romanos.  Caeterum  quum  his  notis  Dei  filios  Paulus  ab  incredulis  discernat:  si  fideles  vo-