52:422  viam,  et  furandi  cupidinem.  Plenae  sunt  comoediae  exemplis  nimium  promptae  dicacitatis,  qua  servi  dominos  eludunt.  Nec  sine  causa  facta  est  olim  no*  minum  permutatio,  ut  servos  vocarent  fures.  Ita  praecepta  ad  singulorum  mores  accommodare,  prudentiae  est.  Fidem  pro  fidelitate  posuit  erga  dominos.  Ergo  fidem  omnem  ostendere,  est  versari  fideliter  absque  fraude  vel  noxa,  in  tractandis  domini  rebus.  10.  Ut  doctrinam.  Acerrimus  hic  exhortationis  aculeus  esse  nobis  debet,  quum  audimus  honestis  nostris  moribus  ornari  Dei  doctrinam,  quae  tamen  speculum  est  gloriae  eius.  Et  certe  id  usu  venire  communiter  videmus:  sicuti  rursum  flagitiosa  vita  nostra  illam  dedecore  afficit.  Solet  enim  ex  operibus  nostris  aestimari.  Verum  haec  quoque  circumstantia  notanda  est,  quod  ornamentum  Deus  a  servis  accipere  dignatur,  quorum  tam  vilis  et  abiecta  erat  conditio,  ut  vix  censeri  soliti  sint  inter  homines.  Neque  enim  famulos  intelligit  quales  hodie  in  usu  sunt:  sed  mancipia,  quae  pretio  empta  tanquam  boves  aut  equi  possidebantur.  Quod  si  eorum  vita  ornamentum  est  christiani  nominis,  multo  magia  videant  qui  in  honore  sunt,  ne  illud  turpitudine  sua  maculent.  11.  Apparuit  enim  gratia  Dei  salutaris  omnibus  hominibus,  12.  instituens  nos,  ut,  abnegata  impietate  et  mundanis  cupiditatibus,  temperanter,  et  iuste,  et  pie  vivamus  in  hoc  saeculo  :  13.  exspectantes  beatam  spem,  et  apparitionem  gloriae  magni  Dei,  et  servatoris  nostri  Iesu  Christi^  14.  qui  dedit  se  ipsum  pro  nobis,  ut  redimeret  nos  ab  omni  iniquitate,  et  purificaret  sibi  populum  peculiarem  studiosum  bonorum  operum.  15.  Haec  loquere,  et  exhortare,  et  argue  cum  omni  autoritate.  Nemo  te  contemnat.  l  l  .  Apparuit  enim,  etc.  A  fine  redemptionis  argumentatur,  quem  docet  esse  studium  pie  et  recte  vivendi.  Unde  sequitur,  boni  doctoris  officium  esse,  potius  hortari  ad  sanctam  vitam,  quam  vanis  quaestionibus  occupare  hominum  mentes.  Redemit  nos  (inquit  Zacharias  in  suo  cantico,  Luc.  1,  74)  ut  in  sanctitate  et  innocentia  serviamus  illi  omnibus  diebus  vitae  nostrae.  Eiusdem  rationis  est  quod  dicit  Paulus,  gratia  Dei  apparuit,  nos  erudiens.  Significat  enim,  vice  institutionis  esse  nobis  debere  ad  vitam  recte  formandam.  Arripiunt  alii  in  occasionem  licentiae  quod  de  misericordia  Dei  praedicatur:  alios  impedit  socordia,  ne  de  vitae  novitate  cogitent.  At  vero  Dei  gratiae  manifestatio  exhortationes  ad  pie  vivendum  necessario  secum  trahit.  Salutaris  omnibus.  Nominatim  universis  communem  esse  testatur,  propter  servos  de  quibus  loquutus  erat.  Interea  non  intelligit  singulos  homines,  sed  ordines  potius  notat,  aut  diversa  vitae  27*