39:42
nempe
quia
doctrina
erat
tantum
literalis
et
mortua,
ideoque
mortifera.
Nunc
autem
vocat
foedus
perpetuum
eodem
sensu.
Quod
foedus
legis
non
fuit
stabile,
vitium
illud
accidentale
fuit.
Nam
lex
permanet,
si
eam
duntaxat
respicimus,
sed
hominum
culpa
accidit,
ut
foedus
legale
fuerit
irritum,
et
statim
evanuerit.
Quum
ergo
Deus
aliquid
promittit,
notatur
manifestum
discrimen.
Quale
autem
est?
significat
Deus,
nullo
profectu
doctrinam
suam
hominibus
proponi,
quia
in
auribus
tantum
personet,
non
penetret
usque
in
corda
ipsorum.
Opus
est
igitur
gratia
spiritus
sancti
:
nisi
quia
Deus
intus
loquatur,
et
corda
nostra
tangat,
erit
inanis
sonitus,
qui
tantum
verberabit
aerem.
Nunc
ergo
videmus
cur
vocetur
foedus
perpetuum,
quod
Deus
nunc
promittit.
Iam
tenendum
est,
hoc
spectare
peculiariter
ad
regnum
Christi.
Tametsi
enim
fuit
haec
pars
gratiae
Dei
in
liberando
populo,
tamen
debuit
extendi
continua
series
gratiae
usque
ad
Christi
adventum.
Dubium
igitur
non
est,
quin
propheta
simul
cum
novo
foedere
Christum
producat
coram
oculis,
quia
sine
ipso
minime
sperandum
fuit,
ut
Deus
aliud
foedus
percuteret,
quemadmodum
constat
ex
tota
lege
et
prophetica
doctrina.
Ergo
hic
opponitur
Christus
Mosi,
et
evangelium
legi:
unde
sequitur,
legem
fuisse
temporale
foedus,
quia
nulla
fuit
eius
stabilitas,
quum
tantum
esset
literalis:
evangelium
vero
esse
foedus
perpetuum,
quia
inscribitur
cordibus.
Et
eadem
ratione
etiam
vocatur
foedus
novum,
quia
oportuit
legem
obsolescere,
quum
scilicet
succederet
haec
perpetuitas,
de
qua
nunc
propheta
loquitur.
Iam
sequitur
explicatio,
quod
non
recedam,
"Wtf
non
est
hic
relativum,
sed
potius
expletiva
est
vel
exegetica
particula.
Formam
ergo,
vel
naturam
foederis
breviter
designat,
quod
scilicet
Deus
nunquam
discedat
ab
ipsorum
tergo.
Dicitur
aliquando
Deus
praecedere
fideles
suos,
ubi
viam
demonstrat:
dicitur
etiam
eos
regere
a
tergo:
sicuti
trigesimo
capite
Isaiae
(V.
21)
quum
dicitur,
Audient
vocem
a
tergo
loquentis,
Haec
via
est,
incedite
in
ea.
Non
dubium
est,
quin
Deus
illic
testetur
se
fore
semper
magistrum
populo
et
doctorem.
Dicit
autem
se
a
tergo
loqui,
quemadmodum
paedagogi
sequuntur
pueros
sibi
commissos,
nempe
ut
observent,
ac
custodiant
omnes
eorum
gestus,
incessus,
et
verba,
et
quidquid
est:
ita
Deus
se
comparat
magistris,
quibus
traduntur
pueri
in
disciplinam:
et
dicit
se
loqui
a
tergo.
Posset
hoc
sensu
exponi
quod
hic
dicitur,
Non
discedam
de
post
ipsos,
sed
possumus
etiam
simplicius
accipere,
quod
Deus
non
discedet
ab
ipsis,
quia
scilicet
prosequetur
perpetuo
favore
et
gratia
ipsos,
quemadmodum
etiam
continuo
post
subiicitur,
ut
benefaciam
ipsis.
Denique
ostendit
Deus
se
fore
populo
aeternum
patrem,
qui
nunquam
ipsos
deseret,
vel
abiiciet.
Sed
modus
etiam
exprimitur,
|