5:413
AD
SADOLETI
EPISTOLAM.
quidquid
ad
stabiliendum
papae
principatum
solebat
tum
adduci,
clare
diluebant.
Ubi
omnia
illi
1)
sua
firmamenta
abstulerant,
tantam
quoque
eius
altitudinem
Dei
verbo
demoliebantur.
Eo
usque
res
deveniebat,
ut
palam
esset
conspicuumque
eruditis
simul
ac
indoctis,
verum
ecclesiae
ordinem
tunc
interiisse;
claves,"
quibus
ecclesiae
disciplina
continetur,
fuisse
pessime
adulteratas;
collapsam
christianam
libertatem;
prostratum
denique
fuisse
Christi
regnum,
quum
erectus
fuisset
hic
principatus.
Habebant
praeterea,
quo
conscientiam
meam
stringerent,
ne
in
istis,
quasi
nihil
ad
me
pertinerent,
securus
conniverem.
Multum
enim
abesse,
quin
sit
aliquod
voluntario
errori
apud
te
patrocinium,
quum
nc
is
quidem
impune
erret,
qui
mera
ignoratione
[fol.
45]
a
via
seducitur.
Quod
ipsum
filii
tui
testimonio
comprobabant:
Si
caecus
caecum
ducit,
ambo
in
foveam
cadunt
(Matth.
15,
14).
Quum
iam
animus
meus
ad
seriam
attentionem
comparatus
foret,
hic
vero,
tanquam
illata
luce,
animadverti,
in
quo
errorum
sterquilinio
fuissem
volutatus,
quot
inde
sordibus
ac
maculis
foedatus
essem.
Quod
ergo
officii
mei
fuit,
eius,
in
qua
prolapsus
eram,
miseriae,
multo
etiam
magis
eius,
quae
mihi
imminebat,
aeternae
mortis
agnitione
vehementer
consternatus,
nihil
prius
habui
quam
ut
damnata,
non
sine
gemitu
ac
lacrymis,
superiore
vita,
me
in
vitam2)
tuam
reciperem.
Et
nunc,
Domine,
quid
aliud
misero
mihi
superest
quam
ut
deprecationem
tibi
pro
defensione
offeram,
ne
horrendam
illam
a
verbo
tuo
defectionem
ad
calculum
revoces,
i
a
qua
me
semel
mirifica
tua
benignitate
vindicasti?
Nunc
istam
actionem,
Sadolete,
cum
ea,
si
libet,
compara,
quam
plebeio
tuo
assigna&ti.
Mirum,
si
haesitabis,
utram
alteri
praeferre
debeas.
Illius
enim
profecto
salus
de
filo
pendet,
cuius
defensio
in
hoc
cardine
vertitur:
quod
quae
sibi
a
proavis
ac
maioribus
tradita
sit
religio,
eam
constanter
retinuerit.
Iudaei,
et
Turcae,
et
Sarraceni
hac
ratione
Dei
iudicio
elaberentur.
Facessat
ergo
inanis
ista
tergiversatio
ab
eo
tribunali,
quod
non
hominum
autoritati
comprobandae,
sed
universa
carne
vanitatis
mendaciique
damnata,
asserendae
unius
Dei
veritati
erigetur.
Quod
si
ineptiis
tecum
certare
vellem,
quam
mihi
imaginem
pingere
liceat,
non
dico
papae,
aut
cardinalis,
aut
cuiuslibet
e
vestra
factione
reverendi
praesulis
(quibus
fere
omnibus
qui
colores
aptari
queant
ab
homine
non
valde
ingenioso,
pulchre
nosti),
sed
doctoris
alicuius,
vel
inter
omnes
vestros
selectissimi?
Nihil
sane
opus
esset,
ad
eius
damnationem,
vel
dubias
in
eum
coniecturas
proferre,
vel
falsa
crimina
ementiri.
Iustis
enim
ac
certis
plus
satis
gravaretur.
Sed
ne,
quod
in
te
reprehendo,
imitari
videar,
hoc
agendi
genere
supersedeo.
Tantum
1)
illa,
1576.
1597.
1611.
2)
viam,
1576
seqq.
Gailus
cum
antiquioribus
facit.
|