5:412  solennes  adderemus.  Iam  quia  rigidus  esses  iudex,  ac  severus  vindex  iniquitatis,  ostendebant,  quam  formidolosus  esse  deberet  tuus  conspectus.  Ideo  iubebant  ad  sanctos  primum  confugere,  ut  eorum  intercessione,  exorabilis  ac  propitius  nobis  reddereris.  His  omnibus  quum  utcunque  perfunctus  essem,  tamet&i  nonnihil  interquiescebam,  procul  tamen  adhuc  aberam  a  certa  conscientiae  tranquillitate.  Quoties  enim  vel  in  me  descendebam,  vel  animum  ad  te  attollebam,  extremus  horror  me  incessebat,  cui  nulla  piacula,  nullae  satisfactiones  mederi  possent.  Ac  quo  me  propius  considerabam,  eo  acrioribus  pungebatur  aculeis  conscientia,  ut  non  aliud  restaret  solatium,  quam  me  ipsum  oblivione  ludere.  Quia  tamen  nihil  melius  offerebatur,  iter,  quod  exorsus  eram,  prosequebar:  quum  interim  excitata  est  longe  diversa  doctrinae  forma,  non  quae  a  christiana  professione  nos  [fol.  44]  abduceret,  sed  quae  illam  ad  suum  fontem  reduceret,  et  velut  a  faecibus  repurgatam  suae  puritati  restitueret.  Ego  vero  novitate  offensus,  difficulter  aures  praebui:  ac  initio,  fateor,  strenue  animoseque  resistebam.  Siquidem  (quae  hominibus  ingenita  est  in  retinendo  quod  semel  susceperunt  instituto,  vel  constantia,  vel  contumacia)  aegerrime  adducebar,  ut  me  in  ignoratione  et  errore  tota  vita  versatum  esse  confiterer.  Una  praesertim  res  animum  ab  illis  meum  avertebat,  ecclesiae  reverentia.  Verum  ubi  aliquando  aures  aperui,  meque  doceri  passus  sum,  supervacuum  fuisse  timorem  illum  intellexi,  ne  quid  ecclesiae  maiestati  decederet.  Multum  enim  interesse  admonebant,  secessionem  quis  ab  ecclesia  faciat,  an  vitia  corrigere  studeat,  quibus  ecclesia  ipsa  contaminata  est.  De  ecclesia  praeclare  loquebantur,  summum  unitatis  colendae  studium  prae  se  ferebant.  Ac  ne  in  ecclesiae  nomine  cavillari  viderentur,  ostendebant  non  esse  novum,  ut  antichristi  pro  pastoribus  illic  praesiderent.  Eius  rei  exempla  non  pauca  proferebant,  quibus  apparebat,  nec  alio  spectare  ipsos,  quam  ad  ecclesiae  aedificationem:  et  in  eo  similem  habere  causam  cum  multis  Christi  servis,  quos  ipsi  in  numero  sanctorum  habebamus.  Quod  autem  liberius  ferrentur  in  ro-^  manum  pontificem,  qui  et  pro  Christi  vicario,  et  Petri  successore,  et  ecclesiae  principe  colebatur,  sic  excusabant:  Eiusmodi  titulos  inania  esse  terriculamenta  quibus  adeo  perstringi  piorum  oculos  non  oporteret,  ut  rem  intueri  ac  excutere  non  auderent.  Illum,  quum  mundus  ignorantia  et  hebetudine,  velut  alto  sopore,  oppressus  esset,  in  tantum  fastigium  emersisse;  certe  non  verbo  Dei  constitutum,  non  legitima  ecclesiae  vocatione  ordinatum  ecclesiae  principem  fuisse,  sed  voluntarium,  et  a  se  ipso  lectum.  Illam  porro  tyrannidem,  qua  in  Dei  populum  grassatus  esset,  nullo  modo  esse  ferendam,  si  vellemus  salvum  apud  nos  Christi  regnum.  *Nec  illis  deerant,  quibus  ea  omnia  confirmarent,  validissimae  rationes.  Principio,