49:41  41  CAPUT  II.  42  liter  Dominus  praecipit  per  prophetam1),  ut  apud  nosmet  humiliati  nostram  in  se  uno  gloriam  quaeramus:  sed  sine  ulla  bonitatis  Dei  cognitione,  illum,  quo  intus  vacui  erant,  apud  homines,  vanae  ostentationis  causa,  peculiariter  suum  faciebant,  ac  se  venditabant  pro  eius  populo.  Haec  igitur  non  cordis  gloriatio,  sed  linguae  iactantia  fuit.  18.  Nosti  voluntatem,  et  probas  utilia.  Intelligentiam  nunc  concedit  divinae  voluntatis,  et  utilium  approbationem,  quam  consequuti  erant  ex  legis  doctrina.  Duplex  autem  est  probatio:  altera  electionis,  quum  id,  quod  bonum  probavimus,  amplectimur:  altera  iudicii,  qua  discernimus  quidem  bonum  a  malo,  sed  conatu  vel  studio  minime  sectaraur.  Sic  ergo  erant  eruditi  in  lege  Iudaei,  ut  possent  morum  censuram  exercere:  sed  de  vita  sua  ad  hanc  censuram  exigenda  parum  erant  solliciti.  Porro  quum  eorum  hypocrisim  Paulus  exagitet  j  colligere  ex  adverso  licet  (modo  ex  genuino  affectu  procedat  iudicium)  rite  demum  probari  utilia,  ubi  Deus  auditur:  nam  eius  voluntas,  qualiter  in  lege  patefacta  est,  dux  et  magistra  verae  probationis  hic  statuitur.  19.  Confidisque  te  ipsum.  Plus  etiam  illis  largitur:  quasi  non  habeant  modo  quod  satis  sit  in  usum  suum,  sed  unde  alios  quoque  locupletent.  Dat,  inquam,  tantam  illis  doctrinae  copiam  suppetere,  quae  in  alios  quoque  redundare  queat.  Quod  sequitur,  habentem  formam  d  o  c  t  r  i  n  a  e  ,  causative  accipio:  ut  sic  resolvatur,  eo  quod  formam  habeas.  Ideo  enim  aliorum  se  doctores  profitebantur,  quod  omnia  legis  arcana  in  pectore  suo  circumferre  viderentur.  Formae  vocabulum  pro  exemplari  non  ponitur:  quia  Paulus  (xopcpwacv  posuit,  non  TUTCOV.  Sed  puto  voluisse  conspicuam  doctrinae  pompam2)  indicare,  quae  apparentia  vulgo  dicitur.  Et  certe  inanes  eius  scientiae  fuisse  constat,  quam  prae  se  ferebant.  Caeterum  Paulus  vitiosum  legis  abusum  oblique  subsannans  ex  altera  parte  indicat,  ex  lege  petendam  esse  rectam  notitiam,  ut  constet  solida  veritas.  21.  Qui  ergo  alterum  doces.  Q  u  am  q  u  am,  ea  quae  hactenus  recensuit,  Iudaeorum  encomia  eiusmodi  erant,  ut  merito  eos  exornare  possent,  si  modo  illis  non  defuissent  veriora  ornamenta:  quia  tamen  medias  dotes  continebant,  quae  et  apud  impios  residere,  et  pravo  abusu  corrumpi  possint,  minime  sufficiunt  ad  solidam  gloriam.  Atqui  Paulus  non  contentus  eorum  arrogantiam  refellere  et  eludere,  quod  iis  solis  confiderent,  in  eorum  quoque  ignominiam  retorquet.  Non  enim  modico  probro  dignus  est,  qui  praeclara  %f;  eximia  alioqui  Dei  dona  non  modo  inutilia  reddit,  sed  pravitate  sua  vitiat  et  contaminat.  Et  perversus  est  consulter,  qui  sibi  ipse  non  consultus  tantum  in  *)  Add.  ubi  requirit  2)  visendamque  doctrinam  Calvini  opera.  Vol.  XLIX.