9:409
409
VALENTINI
GENTILIS.
410
summique
imperii,
et
aeternae
essentiae
fit
mentio,
filium
perperam
opponi.
Secundum
a
patre
ergo
defendit
Tertullianus,
non
qui
alius
sit
nisi
distinctione.
Secundam
vero
testimonium
quod
adducis,
nisi
per
concessionem
sumatur,
excusari
nullo
modo
poterit,
quod
scilicet
filius
sit
totius
substantiae
derivatio,
et
portio.
Atqui
toto
contextu
omnem
dubitationem
eximit,
unicam
esse
substantiam
asserens:
praesertim
vero
ubi
addit
explicationis
causa:
Bene
est
quod
et
Dominus
alium
paracletum
vocans,
non
divisionem
significat,
sed
dispositionem:
quam
sententiam
fusius
[pag.
87]
deinde
prosequitur.
Alioqui
Dei
essentiam
secari
in
partes
absurdissimum
foret.
Sed
hinc
quoque
deprehendere
licet
quod
ante
admonuimus,
te
sub
fictitiae
deitatis
larva
impie
obtegere
quod
proferre
non
audes.
Tertium
quoque
testimonium
perverse
mutilas.
Neque
enim
illic
definit
Tertullianus
quid
sentiat,
sed
in
utramque
partem
ratiocinatur
quomodo
invisibilis
sit
pater,
filius
autem
visibilis.
Iam
tibi
absurdi
obiectio
fidei
confessio
visa
est.
Atqui
paulo
post
tollitur
omnis
ambiguitas,
filium
esse
invisibilem
quatenus
est
sermo.
Disce
igitur
posthac
consideratius
singula
expendere,
ne
pauca
verba
excerpens,
aliud
subinde
pro
alio
subiicias.
Quartum
testimonium
sic
nobis
suffragatur,
ut
non
aptior
quaerenda
sit
probatio.
Dicit
enim
patrem
determinari
sua
persona.
Quod
autem
in
fine
addit,
unum
esse
patrem,
et
absque
eo
non
esse
alium,
quam
insulse
torqueas,
ex
proximo
capite
patet:
ubi
se
ipsum
explicans,
filium
negat
alium
esse
a
patre
Deum,
ideoque
non
violari
monarchiam,
personae
distinctione.
Ubi
nunc
tuum
illud
convicium,
a
trinitate
debere
expungi
patris
personam,
quia
sit
sophistica,
quando
essentiam
ubique
tribus
facit
communem,
tantum
vero
personis
discernit,
quia
pater
[pag.
88]
filium
facit,
et
filius
vicissim
patrem:
denique
concludit
patrem
Deum
esse
solum,
nempe
a
caeteris
fictitiis,
qui
alii
sunt?
Sed
apud
te
parum
proficiemus,
donec
ad
perpetuum
scriptoris
consilium
attendas.
Contendit
enim
adversus
Praxeam,
quamvis
in
tres
personas
distinctus
sit
unus
Deus,
non
tamen
fieri
plures
Deos,
neque
discerpi
unitatem:
et
quia
secundum
Praxeae
commentum
Christus
non
poterat
Deus
esse,
quin
esset
pater,
ideo
tantopere
de
distinctione
laborat.
Quod
vero
et
filium
et
spiritum
portionem
totius
vocat,
etsi
dura
est
loquutio,
blasphemiam
tamen
quam
attingis
minime
continet:
quia
non
ad
substantiam
hoc
refertur,
sed
dispositionem
et
oeconomiam
tantum
notat,
quae
solis
personis
convenit
:
sicuti
clare
saepius
testatur.
Inde
etiam
pendet
illud:
Quot
personae
tibi
videntur,
perversissime
Praxea,
nisi
quot
sunt
voces?
Yides
ut
patris
nomine
non
simpliciter
essentiam,
sed
personam
velit
|