5:408
gestum
est.
Duobus
maximis
criminibus
reum
me
fecerunt,
haereseos
et
schismatis.
Atqui
1)
haeresis
illis
fuit,
quod
receptis
inter
eos
dogmatibus
ausus
sum
reclamare.
Quid
vero
fecissem?
Audiebam
ex
ore
tuo,
non
aliam
esse
veritatis
lucem,
ad
animas
nostras
in
viam
vitae
dirigendas,
quam
quae
a
verbo
tuo
accenderetur.
Audiebam
esse
vanitatem,
quidquid
de
tua
maiestate,
de
cultu
numinis
tui,
de
religionis
tuae
mysteriis
concipiunt
a
se
ipsis
humanae
mentes.
Audiebam
sacrilegam
esse
temeritatem,
si
natae
in
hominum
cerebris
doctrinae
pro
verbo
tuo
ecclesiae
ingerantur.
Quum
autem
oculos
ad
homines
converterem,
illic
omnia
longe
diversa
apparebant.
Qui
fidei
antistites
habebantur,
verbum
tuum
neque
intelligebant,
neque
magnopere
curabant.
Peregrinis
tantum
dogmatibus
circumagebant
miseram
plebem,
ac
nescio
quibus'ineptiis
deludebant.
In
plebe
ipsa
summa
verbi
tui
veneratio
erat,
veluti
rem
inaccessam
procul
revereri,
[fol.
40]
interim
ab
omni
eius
inquisitione
abstinere.
Haec
tum
supina
pastorum
socordia,
tum
populi
stupiditas
fecerat,
ut
omnia
perniciosis
erroribus,
mendaciis,
superstitionibus
referta
essent.
Unum
quidem
te
Deum
nominabant,
sed
quam
maiestati
tuae
gloriam
vindicasti
alio
transferentes,
tot
sibi
figurabant
atque
habebant
deos,
quot
pro
sanctis
colere
volebant.
Christus
tuus
adorabatur
quidem
pro
Deo,
et
servatoris
nomen
retinebat,
sed
qua
parte
honorari
debuerat,
prope
iacebat
inglorius.
Sua
enim
virtute
spoliatus,
velut
unus
aliquis
e
vulgo,
in
turba
sanctorum
delitescebat.
Nemo
erat,
qui
unicum
illud,
quod
tibi
in
cruce
obtulit,
et
quo
nos
tibi
reconciliavit,
sacrificium
vere
reputaret;
nemo
qui
de
aeterno
eius
sacerdotio,
et
quae
inde
pendet
intercessione,
vel
per
somnium
cogitaret;
nemo,
qui
in
una
eius
iustitia
acquiesceret.
Illa
vero
salutis
fiducia,
quae
verbo
tuo
et
praecipitur
et
fundatur,
fere
evanuerat.
Quin
id
erat
instar
oraculi
receptum,
stultae
esse
arrogantiae,
et,
ut
ipsi
loquebantur,
praesumptionis,
si
quis
tua
benignitate
filiique
tui
iustitia
fretus,
certam
ac
intrepidam
salutis
spem
conciperet.
Erant
profanae
opiniones
non
paucae,
quae
prima
eius
doctrinae,
quam
nobis
verbo
tuo
tradidisti,
placita
a
radice
subverterent.
Sana
quoque
baptismi
coenaeque
intelligentia
plurimis
mendaciis
corrupta
ferat.
Iam
vero
quum
omnes,
non
sine
gravi
tuae
misericordiae
contumelia,
fiduciam
in
bonis
operibus
ponerent,
quum
bonis
operibus
gratiam
tuam
demereri,
quum
iustitiam
sibi
comparare,
quum
peccata
expiare,
quum
tibi
satisfacere
adniterentur
(quae
singula
virtutem
crucis
Christi
obliterant
ac
exinaniunt),
quae
tamen
essent
bona
opera,
prorsus
nesciebant.
Perinde
enim,
ac
si
minime
ad
iustitiam
lege
tua
1)
Atqui,
1539.
1540.
Gallus:
Mais.
Caeteri:
Atque.
|