6:402
tatis
gloria,
ac
non
potius
de
praesenti
regenerationis
beneficio
disputat?
Rursum:
Est
quippe
in
nobis
per
hanc
Dei
gratiam
in
bono
recipiendo,
et
perseveranter
tenendo,
non
solum
posse
quod
valumus,
verum
etiam
velle
quod
possumus.
Continuo
post,
oportere
diligenter
bina
ista
distingui,
et
quid
differant,
vigilanter
expendi,
infert:
posse
non
peccare,
et
non
posse
peccare,
posse
non
mori,
et
non
posse
mori.
Quae
sunt
ista
bina,
nisi
quorum
iam
meminerat,
quum
primi
hominis
[pag.
236]
conditionem
a
nostra
discerneret?
Dixerat
autem,
tanto
maiorem
esse
gratiam
nobis
datam,
quia
parum
sit
nobis,
perditam
libertatem
recuperare,
parum
sit
denique,
non
posse
sine
illa,
vel
apprehendere
bonam,
vel
permanere
in
bono,
si
velimus,
nisi
etiam
fiat,
ut
velimus.
1)
Cur
ergo
postea,
quum
discrimen
illud
prosequitur,
futurum
tempus
usurpat?
Cur
novissimam
libertatem
fore
dicit,
non
potius
esse?
Facilis
responsio
est:
libertatis
eius
partem
duntaxat,
pro
regenerationis
modo
conspici
in
hac
vita;
solidam
vero
plenitudinem
usque
ad
diem
resurrectionis
differri:
quemadmodum
et
postea
significat.
Primo,
inquit,
2)
homini
sine
peccato
ullo
data
est,
cum
qua
conditus
est,
voluntas
libera,
et
eam
fecit
servire
peccato,
nostra
vero
quum
esset
serva
peccati,
liberata
est
per
eum
qui
dixit:
Si
vos
filius
liberaverit,
vere
liberi
eritis
(Ioann.
8,
36).
Et
accipimus
tantam
hac
gratia
libertatem,
ut
quamvis
pugnemus,
dum
hic
vivimus,
contra
concupiscentias
peccati,
non
tamen
ultra
serviamus
peccato,
quod
est
ad
mortem.
Ergo
quum
novissimam
libertatem
fore
testatur,
non
posse
peccare,
nihil
aliud,
quam
perpetuam
regni
Christi
gratiam
commendat:
quae
tamen
non
nisi
ex
parte
nunc
manifestatur:
ideo
tota
demum
et
integra
post
resurrectionem
constabit.
At
simul
non
patior,
ut
de
futura,
quae
immortalitatem
sequetur,
perfectione
quis
accipiat:
nempe,
si
quis
eo
trahere
sic
velit,
quasi
ad
hanc
vitam
referri
non
debeat.
Porro
hoc
nihil
aliud
est,
quam
totam
regenerationis
gratiam
hic
comprehendi.
Qua
de
re
omnem
nobis
scrupulum
ipsius
Augustini
verbis
eximi
dixeram,
quum
aliquanto
post
addat:
ita
spiritu
sancto
accendi
voluntatem
sanctorum,
ut
ideo
possint,
quia
sic
volunt;
et
ideo
velint,
quia
operatur
in
ipsis
Deus,
ut
velint.
Subventumque
esse
voluntatis
humanae
infirmitati,
ut
gratia
divina
indeclinabiliter
et
inseparabiliter
agatur:
ut,
quantumvis
infirma,
non
deficeret.
Hac
sententia
nihil
me
[pag.
237]
adiuvari
excipit
Pighius,
quia
cum
illa
superiori
nullo
modo
cohaereat.
Et
ne
facetia
careat
reprehensio,
macellario
proverbio
in
me
ludit.
Haec,
inquit,
cauda
ad
alium
vitulum
pertinet.
Mirus
vero
carnifex:
1)
Cap.
l
l
.
2)
Cap.
12.
26
|