6:399
RESPONSIO
CONTRA
PIGHIUM
a
gratia
Dei
habere
dicimus:
in
qua
doctrina
nihil
esse
absurdi,
perspicuum
est.
Superest
Augustinus:
quem
ut
ne
cui
dubium
foret,
sententiae
nostrae
per
omnia
patrocinari:
eius
testimonia,
quum
ex
aliis
locis,
tum
praesertim
ex
secundo
ad
Valentinum
libro
citaveram.
Ad
haec
antequam
respondeat
Pighius,
per
longos
et
devios
verborum
circuitus
vagatur
ipse,
et
circumducit
lectorem,
ut
cernere
omnibus
promptum
sit,
hominem
causae
suae
male
conscium,
ideoque
diffidentia
perplexum,
hoc
artificio
velle
a
re
praesenti
abducere
lectores:
ut
dum
per
ambages
circumferuntur,
veritas,
obvia
illis
alias
et
exposita,
ex
eorum
oculis
evanescat.
Commemorat
igitur
longo
sermone,
[pag.
232]
quid
altero
ad
Valentinum
libro
tractet
Augustinus:
et
quia
cum
gratia
liberum
illic
arbitrium
coniungit,
satis
hoc
ad
victoriam
sibi
esse
confidit.
At
nos
alibi
demonstravimus,
quid
haec
coniunctio
valeat,
et
quo
sensu
debeat
a
nobis
accipi.
Nam
quum
liberi
arbitrii
nomine
voluntatem
simpliciter
designet,
quam
interea
servam
esse
peccati
fatetur,
quid
aliud
sibi
vult,
quam
quod
nos
praedicamus?
Quin
etiam,
si
ipsum
recipimus
verborum
suorum
interpretem,
alibi,
quam
nihil
sentiat
a
nobis
diversum,
exponit:
quum
scribit,
non
tolli
gratia
voluntatem,
sed
ex
mala
in
bonam
mutari,
et
quum
bona
fuerit,
adiuvari.
1)
Venit
postea
Pighius
ad
librum,
ex
quo
testimonia
citaveram,
et
in
liberi
arbitrii
vocabulo
rixandi
ansam
iterum
prehensat.
Quasi
non
ab
initio
semper
fuerim
testatus,
nihil
nos
morari
nomen
si
de
re
modo
conveniat.
Quid
Augustinus?
Propheticam
et
apostolicam
fidem
asserit,
liberum
in
homine
arbitrium,
tam
ad
bona
quam
mala,
agnoscere;
sedad
bona
inutile
esse
prorsus,
sine
gratiae
auxilio:
imo
liberum
esse
iustitiae,
servum
peccati,
in
bono
autem
nunquam
liberum,
donec
Christi
gratia
liberetur:
usque
adeo
ut
nullo
modo
aspirare
ad
bonum
queat,
nisi
Dei
spiritu
dirigatur.
Unde
concludit,
initium
gratiae
iam
esse,
desiderare
gratiam.
Hinc
colligit
Pighius,
doctrinam
nostram
impietatis
ac
perfidiae
plenam
esse,
utpote
quae
ex
diametro
cum
hac
fide
pugnet.
At
huius,
quam
somniat,
repugnantiae,
ne
umbram
quidem
apparere
sanae
mentis
hominibus
dico.
Verum
ipse
nimis
obliviosus
est,
qui
inter
orthodoxa
fidei
capita
nunc
amplectitur,
quod
nuper
pro
exsecrabili
dogmate
tragicis
clamoribus
vexaverat:
nempe,
gratiam
desiderare,
esse
gratiae
initium.
Viderit
quid
faciat.
Nam
unico
hoc
verbo,
totum
philosophiae
eius
fundamentum
evertitur.
Verum
quid
dicat,
nihil
pensi
habet,
qui
pugnandi
fiduciam
semel
in
garrulitate
posuit.
Praeterea
hoc
similiter
contra
nos
torquet,
[pag.
233]
quod
eos
reprehendat
Augustinus,
qui
sic
imagina-
1)
Epist.
105.
|