6:391
RESPONSIO
CONTRA
PIGHIUM
quam
malum
concipere
ex
se
queat,
ut
anathema
omnibus
qui
sic
sentiunt
centies
minetur,
nihilo
plus
tali
clamore
quam
latratu
proficiet,
donec
alia
scripturae
testimonia
proferat.
Dei
enim
veritas,
quam
docemus,
maiori
stabilitate
subnixa
est,
quam
ut
ventosis
eius
argumentationibus
tam
leviter
diruatur.
Hoc
controversiae
capite
tam
bene
transacto
et
absoluto
ad
alterum
transit.
Nam
quod
scripsi,
ne
pedissequam
quidem
gratiae
ideo
debere
existimari
hominis
voluntatem,
quia
per
se,
proprio
separatoque
motu,
cooperetur,:
quin
potius
hoc
quoque
voluntatis
obsequium,
sive
ad
recipiendum,
sive
ad
retinendum
spiritus
sancti
motum,
quam
cooperationem
appellant,
inde
manare,
quod
voluntas
iam
reformata
spiritui
promptam
obsequentemque
se
praebeat:
primum
id
tam
obscurum
esse
pronunciat,
ut
nec
ego
intelligam
quid
mihi
velim;
deinde
hunc
esse
impietatis
cumulum,
cui
nihil
adiici
amplius
queat,
frustraque
me
obtendere
Augustini
patrocinium,
quem
mihi
prorsus
adversari
demonstraverit.
Quod
autem
in
eius
verbis
fuerim
hallucinatus,
causam
hanc
esse,
quia
obiter
tantum
cursimque
inspectus,
nunquam
attento
studio
lectus
mihi
fuerit.
Utinam
vero
tanta
et
attentione
et
diligentia
versatus
foret
in
scripturis,
tamque
familiariter
notum
haberet
earum
sensum,
quam
et
diligenter
legisse
me
Augustinum,
et
familiariter
cognitam
habere
eius
mentem,
iactare
mihi
liceat.
Verum
id
ex
re
ipsa
aestimari
malo.
Quod
ad
praesentem
quaestionem
spectat,
quia
illud
Chrysostomi
improbaveram,
neque
voluntatem
sine
gratia,
neque
gratiam
sine
voluntate
quidquam
posse
boni,
malignitatis
me
accusat,
quia
uni
Chrysostomo
[pag.
221J
imputem,
quod
et
ex
communi
ecclesiae
definitione
sumptum
sit,
et
totidem
prope
verbis
ab
Augustino
asseratur.
Locum
autem
recitat
ex
tertio
Hypognosticcov
libro,
cuius
clausulam
verbis
quidem
non
inultum
absimilem
esse
fateor
ab
eo,
quod
dicit
Chrysostomus;
sed
sensum
diversissimum
esse
contendo.
Bona
opera
per
gratiam
et
liberum
arbitrium
fieri
tradit,
quicunque
sit
illius
libri
autor;
sicut
via
ab
equo
simul
et
sessore
conficitur:
dum
equus
quidem
currit,
sed
directus
sessoris
manu,
ut
rectum
iter
teneat.
Porro
viam
facit
Christum.
Liberum
arbitrium
instar
vagi
et
devii
iumenti
in
mundi
vanitate
errare
docet,
usque
dum
illi
spiritus
Dei
insideat,
quo
a
concupiscentiarum
errore
ad
viam
iustitiae
reducat;
reductum
perpetuo
regimine
gubernet,
donec
ad
destinatam
metam
perveniat.
Currere
ergo
liberum
arbitrium
concludit;
sed
Deum
facere,
ut
recte
currat.
Et
quid
hoc
aliud
est,
nisi
quod
semper
docui?
habere
scilicet
a
natura
voluntatem,
ut
velit:
ut
autem
bene
velit,
beneficium
esse
gratiae,
non
facultatem
naturae.
Hoc
sensu
minime
repugno,
quin
gratiam
comitetur
voluntas,
sicut
necessario
|