55:365  365  CAPUT  V.  366  tudinem  constare  spiritus  testimonio.  Vocatur  enim  spiritus,  veritas:  quia  indubia  sit  autoritas  ipsius,  nobisque  abunde  sufficere  debeat.  7.  Tres  sunt  in  coelo.  Hoc  totum  a  quibusdam  omissum  fuit.  Hieronymus  existimat  malitia  potius  quam  errore  id  fuisse  factum  :  et  quidem  Latinis  duntaxat.  Sed  quum  ne  graeci  quidem  codices  inter  se  consentiant  vix  quidquam  asserere  audeo.  Quia  tamen  optime  fluit  contextus  si  hoc  membrum  addatur,  et  video  in  optimis  ac  probatissimae  fidei  codicibus  haberi,  ego  quoque  libenter  amplector.  Sensus  autem  erit,  quod  Deus,  quo  uberius  nostram  in  Christo  fidem  confirmet,  triplici  modo  testatur  in  eo  acquiescendum  esse.  Nam  sicuti  fides  nostra  in  una  Dei  essentia  tres  personas  agnoscit,  ita  totidem  modis  ad  Christum  vocatur,  ut  se  in  eo  sistat.  Quod  dicit,  t  r  e  s  esse  unum,  ad  essentiam  non  refertur,  sed  ad  consensum  potius.  Ac  si  diceret,  patrem,  et  aeternum  sermonem  eius,  ac  spiritum,  symphonia  quadam  Christum  pariter  approbare.  Itaque  nonnulli  codices  habent  sic  ev.  Terum  etiamsi  legas  ev  elacv,  ut  est  in  aliis  exemplaribus,  non  tamen  dubium  est  quin  pater,  sermo  et  spiritus  eodem  sensu  dicantur  unum  esse,  quo  postea  sanguis  et  aqua  et  spiritus.  Sed  quum  spiritus,  qui  unus  est  testis,  bis  citetur:  videtur  esse  absurda  repetitio.  Respondeo:  quum  varie  de  Christo  testetur,  apte  duplicem  illi  attribui  testandi  locum.  Nam  e  coelis  pater  cum  aeterna  sua  sapientia  et  spiritu  tanquam  pro  imperio  pronuntiat  Iesum  esse  Christum:  ergo  illic  sola  divinitatis  maiestas  nobis  consideranda  est.  Quoniam  vero  spiritus  iu  cordibus  nostris  habitans,  arrha,  pignus,  et  sigillum  est  ad  obsignandum  illud  decretum:  hoc  modo  iterum  in  terra  per  gratiam  suam  loquitur.  Caeterum  quia  non  omnes  forte  lectionem  hanc  recipient,  quae  sequntur,  perinde  exponam  ac  si  apostolus  hos  solos  in  terra  nominasset  testes.  8.  Tres  sunt  Sententiam  illam  de  aqua  et  sanguine  nunc  ad  suum  institutum  accommodat,  quod  scilicet  nihil  excusationis  habeant  qui  Christum  respuunt:  quum  satis  firmis  ac  luculentis  testimoniis  se  illum  esse  probaverit,  qui  promissus  olim  fuerat:  nam  sanguis  et  aqua,  quum  pignora  sint  et  effectus  salutis  per  eum  allatae,  vere  testantur  a  Deo  missum  esse.  Accedit  deinde  tertius  testis  spiritus  sanctus  :  qui  tamen  primas  tenet  partes,  quia  alioqui  aqua  et  sanguis  sine  ullo  profectu  diffluerent.  Ipse  enim  est  qui  cordibus  nostris  aquae  et  sanguinis  testimonium  obsignat:  hic  est  qui  efficit  sua  virtute  ut  fructus  mortis  Christi  ad  nos  usque  perveniat  :  imo  ut  sanguis  in  redemptionem  nostram  fusus  penetret  usque  in  animas  nostras:  vel  (ut  uno  verbo  omnia  dicam)  efficit  ut  Christus  cum  omnibus  suis  bonis  sit  noster.  Ita  Paulus  ad  Romanos  1,  4,  postquam  dixit  Christum