1:36  [CO  1.  36] [p. 60]  MANDATUM  IIII.  Recordare  diei  sabbati,  ut  sanctifices  illum.  Sex  diebus  operaberis  et  facies  cunctum  opus  tuum,  septimo  autem  die  sabbatum  est  Domini  Dei  tui.  Non  facies  ullum  opus  tuum,  tu  et  filius  tuus,  et  filia  tua,  servus  tuus  et  ancilla  tua,  iumentum  atque  peregrinus  tuus  qui  est  in  portis  tuis.  Quoniam  sex  diebus  fecit  Dominus  coelum  et  terram,  mare,  et  omnia  quae  in  eis  sunt,  et  die  septimo  quievit.  Ideo  benedixit  illi,  et  sanctificavit  illum.  Pertinet  quoque  ad  pietatem  et  Dei  cultum  sabbati  observatio,  quandoquidem  sub  prima  tabula  comprehensa  est,  et  diei  sanctificatio  nominatur.  Quare  nihil  unquam  severius  exegit  Dominus  (Exod.  31.  Num.  15),  et  cum  subversam  omnem  religionem  vult  apud  prophetas  significare,  polluta  ac  profanata,  violata,  non  custodita,  non  sanctificata  sua  sabbata  commemorat  (Ier.  17),  quasi  omisso  hoc  obsequio,  nihil  restaret  amplius  in  quo  honorari  posset.  Minime  autem  ambigendum  est  quin  praeceptum  hoc  umbratile  fuerit,  ac  [OS  47]  Iudaeis  pro  caeremoniarum  tempore  mandatum,  ut  spiritualem  Dei  cultum  sub  externa  illis  observatione  repraesentaret, [p. 61]  Quare  adventu  Christi,  qui  umbrarum  lux  est  et  figurarum  veritas,  abrogatum  fuit,  ut  caeterae  mosaicae  legis  umbrae,  quemadmodum  evidenter  testatur  Paulus  (Gal.  4.  Col.  3).  Sed  nos,  abolita  caeremonia  et  externo  ritu,  quo  sub  legis  paedagogia  Iudaeorum  fides  exercebatur,  veritatem  tamen  praecepti  retinemus,  quam  Dominus  perpetuam,  Iudaeisque  et  nobis  communem  esse  voluit.  Ea  autem  est  veritas:  quandoquidem  timeri  a  nobis  Deum  atque  amari  oportet,  ut  quietem  nostram  in  ipso  agamus.  Quod  tum  fiet,  si  pravis  nostris  cupiditatibus  nos  plane  abdicabimus,  quae  nihil  aliud  quam  conscientiam  torquent,  conturbant  et  exagitant  (Ies.  35.  58.  Hebr.  3  et  4);  si  ab  improbis  carnis  nostrae  operibus  cessabimus,  hoc  est,  quae  ex  concupiscentia  nostra,  et  naturae  nostrae  nequitia  gignuntur,  ab  omnibus,  ut  semel  dicam,  operibus  quae  ex  Dei  spiritu  non  sunt,  quamlibet  sapientiae  humanae  speciem  prae  se  ferant.  Cuiusmodi  opera  omnia  vere  servilia  sunt,  a  quibus  cessare  lex  sabbati  iubet,  ut  Deus  in  nobis  habitet,  operetur  quod  bonum  est  ac  sancti  sui  spiritus  ductu  nos  regat  (Ioan.  14.  Ephes.  3.  1  Cor.  3.  Rom.  8),  cuius  regnum,  pacem  ac  tranquillitatem  conscientiae  confert.  Id  autem  est  verum  sabbatum,