6:358
patiatur:
ac
inde
iudicandum,
quid
a
nobis
dissentiat.
Peccare,
inquit
Pighius,
neminem
fatetur,
nisi
volentem.
Quid
nos?
An
extra
voluntatem
peccatum
constituimus?
Fatetur
[pag.
174]
quoque,
Deum
nihil
praecepisse,
quod
non
potestati
nostrae
subiaceat.
Nempe
si
potestatem
intelligas,
non
quae
naturae
nostrae
sit
insita,
sed
quam
e
coelo
Deus
peculiariter
suis
largiatur,
sicut
ipso
toties
exponit.
Quanquam
simul
addit,
quod
verum
est
:
neque
exemplum
tale
exstitisse
unquam,
neque
posthac
sperandum.
Gratiam,
inquit,
solis
splendori
comparat.
Quo
subindicat,
vim
aliquam
animae
inesse,
sicut
in
oculi
acie
subest
virtus
visoria.
Sed
cur
mox
additam
illic
correctionem
subticet?
Hoc
enim
hactenus
simile
est,
quod
sicut
oculus
dum
aciem
suam
intendit,
solis
splendore
illuminatur,
ita
hominis
voluntas,
quae
ad
Deum
se
convertit,
eius
gratia
adiuvatur.
Sed
quum
animadverteret
Augustinus,
in
eo
claudicare
similitudinem,
quod
non
feit
in
animae
potestate
conversio,
etiam,
inquit,
ut
convertamur,
Deus
adiuvat:
quod
oculis
corporis
externa
lux
non
praestat.
Sicut
et
alibi:
Quod
est
oculis
sanitas
ad
videndum
solem,
hoc
est
gratia
mentibus
ad
implendam
legem.
1)
At
neminem
adiuvari
agnoscit,
nisi
qui
sponte
conatur:
nempe,
quia
non
externo
tantum
impulsu,
sed
voluntaria
motione
operatur
in
hominibus.
Nam
actionis
speciem
modo
designat,
ne
brutis
aut
lapidibus
similes
facere
homines
videatur.
Unde
porro
spontanea
illa
incitatio,
unde
voluntarius
conatus,
non
dissimulat
postea.
Nam
ubi
gratiae
opus
esse
testatus
est,
tam
ut
innotescat
quod
latebat,
quam
ut
suave
fiat
quod
non
delectabat:
postquam
non
humanae
facultatis,
sed
divini
esse
muneris
tradidit,
vel
quod
scimus
bonum,
vel
quod
eo
delectamur,
laborant,
inquit,
homines
invenire,
quid
in
nostra
voluntate
boni
sit
nostrum,
et
quid
inveniri
possit,
ignoro.2)
Augustinus,
si
Pighio
creditur,
ab
homine
requirit,
ut
sponte
a
se
ipso
conetur.
Quid
Augustinus
ipse?
Praetereo
alios
libros:
sed
in
eo
quem
citat
Pighius,
fortiter
ab
hac
calumnia
se
defendit.
Poterat,
inquit,3)
homo,
si
non
ex
prima
conditione
in
hanc
miseriam
[pag.
17
5]
decidisset,
sine
difficultate
iustitiam
appetere
et
sequi:
nunc
autem
ex
defectionis
poena
sequutum
est
vitium:
ut
iam
molestum
sit
obedire
iustitiae.
Vigilanter
quidem
conari
nos
iubet,
et
deprecari
ardenter:
simul
tamen
ut
intelligamus,
quod
et
sic
conamur,
et
sic
deprecamur,
dono
illius
nos
habere.
Verum,
ad
hanc
suam
liberi
arbitrii
et
gratiae
copulam
astruendam,
ex
priore
ad
Valentinum
libro
optimum
testimonium
habere
se
putat,
ubi
citatis
scripturae
praeceptis,
quae
liberum
arbitrium,
dum
1)
Advers.
Faustum
Manich,
lib.
15.
2)
Eiusdem
lib.
cap
17.
18.
3)
Cap.
19.
23*
|