8:353
353
PRAEDESTINATIONE.
354
angeli
suspiciunt
(1.
Pet.
1,
12).
Sed
hoc
vitium
minime
tolerabile,
quod
nos,
quibus
humi
reptare
vix
datum
est,
nihil
probamus,
nisi
quod
tanquam
oculis
nostris
subiectum
despicere
liceat.
Caeterum,
ut
fructuosa
sit
doctrina,
tum
rudes
et
imperitos
placare,
tum
improborum
calumnias
refellere,1)
operae
pretium
est.
Primo
loco
videndum
est,
quomodo
Dei
voluntas
rerum
omnium
quae
in
mundo
geruntur
causa
sit
:
neque
tamen
malorum
autor
sit
Deus.
Non
dicam
cum
Augustino,
quod
tamen
ut
vere
ab
eo
dictum
libenter
amplector:
In
peccato,
sive
in
malo,
nihil
esse
positivum.2)
Est
enim
argutia,
quae
multis
non
satisfaceret.
Sed
aliud
mihi
principium
sumo:
Quae
perperam
et
iniuste
ab
hominibus
fiunt,
eadem
recta
et
iusta
esse
Dei
opera.
Hoc
si
prima
specie
quibusdam
esse
paradoxum
videtur,
saltem
ne
sint
ita
fastidiosi,
quin
paulisper
mecum
sustineant
ex
verbo
Dei
inquirere,
quid
sentiendum
[pag.
176]
sit.
Caeterum,
ne
quidquam
stulta
pertinacia
tueamur,
quasi
Dei
proprium,
quod
illi
temere
ex
sensu
nostro
affictum
fuerit:
primum
audienda
est
scriptura,
imo
tota
inde
operum
Dei
petenda
est
definitio.
≪)
Quod
Deus
suo
consilio
dirigat,
quae
maxime
videntur
fortuita,
clare
scriptura
testatur,
quum
dicit:
In
sinum
coniici
sortes,
iudicium
vero
earum
exire
a
Domino
(Prov.
16,
33).4)
Similiter
si
ramus
ex
arbore
defractus,
aut
securis
e
manu
hominis
praeter
consilium
elapsa,
caput
transeuntis
illidat,
Moyses
testatur,
hoc
Deum
consulto
fecisse
quia
hominem
occisum
voluerit
(Exod.
21,
13).
Alia
scripturae
testimonia
consulto
nunc
praetereo:
quia
rem
tantum
digito
monstrare
propositum
est.
Sed
quia
stoica
necessitas
hoc
modo
statui
videtur,
multis
odiosum
est
dogma,
etiam
qui
pro
falso
damnare
non
audent.
Vetus
ista
calumnia
fuit,
qua
se
Augustinus
iniuste
fuisse
gravatum
alicubi
conqueritur5):
nunc
obsoletam
esse
decebat.
Certe
hominibus
probis
et
ingenuis,
si
modo
iidem
docti
sint,
valde
indigna
est.
Qualis
fuerit
Stoicorum
imaginatio
notum
est.
Fatum
buum
texebant
ex
gordiano
causarum
complexu:
in
quem
quum
Deum
ipsum
involverant,
fabricabant
aureas
catenas,
ut
est
in
fabulis,
quibus
Deum
vincirent,
ut
subiectus
esset
inferioribus
causis.
Stoicos
hodie
imitantur
[pag.
177]
astrologi,
quibus
fatalis
ex
stellarum
positu
dependet
rerum
necessitas.
Valeant
igitur
cum
1)
Add.
k
ce
qu'elles
ne
puissent
obscurcir
la
verite.
2)
le
mal
et
le
peche
n'est
rien
de
soy,
mais
seulement
un
desordre
ou
corruption
de
ce
qui
doit
estre.
3)
Add.
et
quant
a
moy
ie
proteste
que
ie
ne
veux
rien
attribuer
a
Dieu
de
mon
cerveau,
mais
si
faut-il
que
nous
luy
laissions
ce
que
luy
mesme
s'attribue.
4)
Add.
S'il
n'y
avoit
nul
cas
d'aventure
ce
seroit
cestuy
la:
mais
nous
oyons
que
Dieu
gouverne
par
dessus.
5)
Lib.
2
ad
Bonis.
cap.
5.
Calvini
opera.
Vol
VIII.
|