8:350  honoris  habere  solet,  ut  candide  modesteque  de  eorum  factis  iudicet,  ubi  quid  obscurum  est  vel  non  satis  cognitum,  sensim  non  minus  quam  sedulo  inquirat,  et  iudicium  suspendere  malit,  quam  nimis  properando  iniuriam  facere:  an  non  plus  quam  immanis,  obsecro,  ista  est  feritas,  maiore  [pag.  170]  licentia,  tum  opera  Dei  ad  calculum  nostrum1)  vocare,  tum  de  incognitis  praecipitem  ferre  sententiam,  tum  arcana  eius  consilia  excutere,  tum  profano  more  de  tantis  et  procul  adorandis  mysteriis  nugari2)?  Atqui,  quum  omnibus  saeculis  grassata  fuerit  haec  petulantia,  multo  insolentius  hodie,  quam  antehac  unquam,  se  iactat.  Ac  multi  quidem  Epicurei,  quia  Deum  nequeunt  e  coelo  detrahere,  quod  gigantum  exemplo  libenter  tentarent,  ut  saltem  eius  cultum,  et  quidquid  est  religionis,  ex  suis  et  omnium  conscientiis  deturbent,  foedas  et  indignas  blasphemias  vomendo,  impium  suum  furorem  produnt.  Sed  in  maiori  parte  hunc  mali  fontem  esse  constat,  quod  leves  et  fervidi  spiritus  frivolae  suae  curiositati  primum  indulgent:  ut  nullo  fine  sibi  proposito  totos  se  addicant  supervacuis  speculationibus.  Accedit  deinde  effraenis  audacia,  quae  linguas  ad  aequandam  sua  petulantia  illam  intemperiem  stimulat.  Alii  laborant  quidem  diverso  vitio,  sed  non  minus  noxio.  Nam  se  implicantes  absurdis  deliriis,  mentes  suas  obruunt  voluntaria  aut  desperatione,  aut  socordia.3)  Istae  scilicet  diaboli  sunt  artes:  involvere  prodigiosis  figmentis  piam  sanamque  doctrinam4),  quibus  non  modo  eius  fructum  nobis  praeripiat,  sed  partim  eam  odiosam,  partim  exitialem  reddat.  Verum  quidquid  moliatur  ille,  facessat  tamen  [pag.  171]  a  nobis  praepostera  quorundam  cautio:  qui,  ut  talibus  periculis  occurrant,  non  aliud  inveniunt  compendium,  nisi  ut  corrumpant  vel  obscurent  quod  simpliciter  in  scriptura  proditum  est.  Longe  aptius  remedium  est:  quomodo,  et  in  quem  finem  consideranda  sit  Dei  providentia,  tenere.  Prior  finis  est,  ut  nos  temeraria  confidentia  exutos5)  tum  in  Dei  timore  contineat,  tum  ad  invocationem  expergefaciat.  Alter  vero,  ut  sedatis  tranquillisque  animis6)  in  Deum  recumbere,  et  quae  nos  circumstant  pericula  nobisque  assidue  centum  mortes  minantur,  secure  fortiterque  con-  1)  sus  nostre  bureau.  2)  Add.  et  en  habiller  inconsiderement  comme  si  ce  n'estoyent  que  menuz  fatras.  3)  ils  s'anonchallissent  a  leur  escient,  ou  se  mettent  en  un  desespoir  volontaire.  4)  Add.  la  meslant  parmy  de  sottes  gloses  et  absurditez.  5  )  Add.  et  sachant  que  nous  ne  pouvons  rien  mais  que  tout  est  dans  la  main  de  Dieu,  nous  soyons  humiliez  pour  craindre  etc.  6)  Add.  en  ceste  fiance  qu'il  conduira  bien  noz  affaires.