20:342  tiones  humanas,  quas  plerumque  magni  et  inextricabiles  labyrinthi  consequantur,  quos  se  magnopere  reformidare  dicunt,  et  cavere  unice,  ne  in  solas,  nudas  relationes  aut  proprietates,  sicut  in  doctrina  scholastica  seu  papistica  factum  est,  generatio  filii  Dei  reincidat,  ac  potissimum  in  illam  quorundam  usitatam  phrasin,  Deus  in  quantum  Deus  non  generat,  sed  in  quantum  persona.  Quae  phrasis  praeter  autoritatem  verbi  Dei  spinose  et  periculose  introducta  esse  videtur  a  quibusdam  in  Ecclesiam,  quod  scilicet  pluralitatem  Deorum  inducere  videatur:  Nempe,  quod  alius  Deus  secundum  essentiam  sit,  et  alius  secundum  personas:  unde  manifesta  quaternitas  emergit,  et  vera  trias  patris,  filii  et  spiritus  sancti  aboletur.  Deinde  aiunt,  filium  Dei  non  fore  consubstantialem  patri  suo  aeterno:  si  eius  generatio  in  relatione  personarum  tantum  consistet,  non  autem  in  ipsa,  vel  secundum  ipsam  substantiam,  nec  erit  proprius  et  naturalis  filius  Dei,  sed  cuiusdam  personae  tantum,  non  substantiae  paternae:  non  etiam  habitabit  in  illo  plenitudo  divinitatis  corporaliter,  sed  tantum  relative,  respective,  seu  imaginative,  non  autem  vere:  nec  erit  filius  Dei  consubstantialis  patri  suo,  sed  compersonalis.  Quas  loquendi  et  dicendi  phrases  a  scriptura  sancta  exorbitare  dicunt,  quae  manifeste  dicat,  proprio  filio  Deum  non  pepercisse.  Ac  hoc  loco  reddere  etiam  solent  rationem,  cur  communicationem  idiomatum,  hoc  est,  figuratam  et  tropicam  loquutionem  de  passo,  crucifixo  et  mortuo  Deo  non  admittant  Dicunt  enim  et  firmiter  credendum  esse  existimant,  illum  ipsum  Xoyov,  filium  Dei,  hominem  factum  pro  nobis  vere,  non  figurate,  incarnatum  esse,  sicut  dicitur:  Quod  nascetur  ex  te,  sanctus  vocabitur  filius  Dei.  Sic  et  centurio  testatur,  vere  filium  Dei  fuisse  istum.  Si  enim  figurate,  per  communicationem  idiomatum.  Christus  pro  nobis  passus  et  mortuus  est,  anchoram  salutis  nostrae  nobis  evacuari  et  amitti  verae  reconciliationis  nostrae  fundamentum.  Deinde  si  figurate  Christus  natus  et  mortuus  est,  alium  esse  filium  Dei  ante  secula  ex  Deo  genitum,  alium  filium  hominis  in  tempore  ex  Maria  natam.  Ita  idem  ipse  genuinus  et  naturalis  filius  Dei,  non  tropice  sed  vere  factus  est  obediens  patri  usque  ad  mortem,  ut  nos  vera  sua  morte,  vere  et  non  tropice  a  morte  liberaret,  secundum  quod  dicitur:  Deus  acquisivit  sibi  ecclesiam  sanguine  suo.  Item  in  Apocalypsi  filius  Dei  de  se  loquitur:  Ego  sum  primus  et  novissimus,  et  vivus  et  fui  mortuus,  et  ecce  sum  vivus  in  secula  seculorum.  Proprie  itaque  et  vere  filius  Dei  carne  mortuus  censendus  est  non  tropice,  ne  existimetur  esse  phantasma,  et  ne  alius  passus  esse,  alius  vero  invisibilis  putaretur.  Hoc  vero  loco  inanes  logomachias  praecidendas  esse  censent,  de  non  passa  divinitate,  sed  humanitate  tantum.  Sicut  enim  di-  22*